FAZİLETLİ HİCRET VE MUHACİR

Abdullah İbn Amr (r.a.’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Müslüman, dilinden ve elinden müslümanların selâmette kaldığı kimsedir. Muhacir de, Allah’ın nehyettiği şeyleri terk edendir.” (1)

Müslüman kimdir? sorusuna verilecek cevab toplumsal boyutuyla düşünüldüğü zaman, yegâne önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’in tarifi gündeme gelir:

“Müslüman, dilinden ve elinden müslümanların selâmette kaldığı kimsedir.”

Müslüman olan kişilerin toplum içinde bu hâllerini korumaları, toplumun huzur ve selâmeti için gerekli olan bir durumdur… Çünkü dilin ve elin toplum içinde, ferdler üzerinde açmış olduğu yaraların sarılması çok zordur… Hatta bazan çok derin yaralar açar ki, bu yaraların tedavisi yıllarca devam eder… Bundan dolayı müslüman, diline ve eline sahip olmalı, Rabbimiz Allah’ın bizlere bahşettiği bu iki değerli organı, O’nun rızasını kazanmak ve müslüman kardeşlerin hayrına hizmet etmek için kullanmalıdır… Dili ile, onlara doğruyu, iyiyi ve güzeli söylemeli, hayır konuşup nasihat etmeli, onların kalblerini kıracak söz söylemekten sakınmalı, kırılmış kalbleri tamir etmelidir… Eli ile, onların yardımına koşmalı, kendilerine hizmet etmeli ve onları incitmekten çekinmelidir…

Böyle davranıldığı takdirde huzursuz bir toplum huzurlu bir toplum hâline dönüşür, mutsuzluklar, mutluluk haline gelir, gamlar ve kederler dağılır, onların yerini neşe ve sevinç alır… Elbette böyle toplumsal bir olay, toplumun tüm ferdlerinin iştirakiyle güzel ve hayırlı bir sonuca kavuşup… Toplumun tüm ferdleri katılmasa bile, en azından o toplumda etkili ve yetkili olan seçkin faziletli şahsiyetlerin bu durumu oluşturması gerekir…

Müttakilerin önderi Rasulullah (s.a.s.), bu hadislerinde muhacirin de tarifini yapmaktadır… Muhacir, yani hicret eden… Bir şeyden, ya da bir yerden ayrılan ve bir başka şeye ya da yere göç eden kişi… Muhacir kimdir? sorusuna, mahiyeti itibarı ile en güzel cevabı veren ebedî önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’dir:

“Muhacir de, Allah’ın nehyettiği şeyleri terk edendir.”

Muvahhid mü’minler, içinde yaşadığı ülke ve toplumda, Rabbimiz Allah’ın emrettiği ve önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’in gösterdiği şekilde yaşama imkânı bulamıyor, her anı egemen tağutların baskısı, zulmü ve işkencesi ile karşı karşıya olursa, oradan hicret etmeli, en azından müslüman olduğunu beyan ettiği ve bundan dolayı zulme uğramadığı bir başka ülkeye göçmelidir… İslâm’ın Mekke döneminde, iki kerre Habeşistan’a ve Medine’ye yapılan hicretler gibi… Çünkü bulunduğu ortamda Allah’ın yasakladığı şeylerden kendini koruyamadığı gibi, egemen müstekbir tağutların zoru ile onları işlemek durumunda kalıyordu…

Muvahhid mü’minler hangi ortamda olurlarsa olsunlar, Rasulullah (s.a.s.)’in beyan buyurduğu hicreti gerçekleştirmeli, yani Allah’ın haram kıldığı sözlerden, hâllerden ve hareketlerden kendilerini sakındırmaları lazımdır… Onları terk edip uzaklaşmalı ve helâl kılınan şeylerle meşgul olmalı…

Nefsî arzularına tabi olmamalı ve harama düşme konusunda onları engellemeli, harama yaklaşmamalı, tüm imkânlarıyla hareket edip haramlardan uzaklaşmalıdır… Müttaki mü’minlerin hicreti budur… Bu hicret en faziletli hicrettir…

Abdullah b. Amr (r.a.) anlatıyor:

Bir adam, Rasulullah (s.a.s.)’e:

— Ya Rasulellah (r.a.s.), hangi hicret daha faziletlidir? diye sordu.

Rasulullah (s.a.s.) de:

“Allah’ın yasakladığı (haram kıldığı) şeyleri terk etmendir.” buyurdu.

Ve devamla:

“Hicret, iki kısımdır: Şehirlilerin hicreti ve çölde yaşayanın hicreti. Çölde yaşayanın hicreti, vazifeye çağrıldığında gelmesi, emrolunduğu şeyi yapmasıdır. Şehirlilerinki ise, çölde yaşayanınkinden daha ağırdır. Ecir ve sevabı da daha çoktur.” (2)

Şehirde yaşayan muvahhid mü’minler, her an emre âmâde oldukları için, çölde veya köyde yaşayanlardan daha çetin bir durumları olduğundan, ecir ve sevab bakımından daha üstündür… Gerek köyde yaşasın, gerekse şehirde yaşasın, muvahhid mü’minlerin vazifesi, Allah’ın haram kıldığı şeylerden uzaklaşmaları, onları hatırlamamak şartıyla terk etmeleridir… Yalnızca uzaklaşmak ve terk etmek de yetmez, Allah’ın yasakladığı, yani haram kıldığı şeylerin, küçük olsun, büyük olsun tümünü müslümanlardan uzaklaştırmalı ve onların da haramları terk etmelerini sağlamalıdır…

Rabbimiz Allah, gerek ferdî, gerekse toplumsal olarak, haram kıldığı şeylerden, yani büyük günahlardan sakınanların küçük kusurlarını affedeceğini beyan buyurur:

“Size yasaklanan büyük günahlardan kaçınırsanız, sizin kusurlarınızı (seyyiatınızı) örteriz ve sizi onurlu-üstün bir makama sokarız.” (3)

Rabbimiz Allah’ın indinde en büyük günah, hiç şüphesiz şirktir… Şirk, aynı zamanda en büyük zulümdür…(4)

Abdullah b. Mes’ud (r.a.)’dan.

Ben, Rasulullah (s.a.s.)’e:

— Allah’ın indinde hangi günah daha büyüktür? diye sordum.

( Rasulullah s.a.s.:)

“Allah seni yarattığı hâlde, Allah’a benzer bir eş uydurmandır.” buyurdu. (5)

Malum olduğu üzere Âlemlerin Rabbi, Rahman ve Rahim Allah’ın affetmediği suç, şirk koşmak suçudur…(6) Kulun, Rabbi Allah’a karşı gösterdiği vefasızlığın en çirkini, O’na verdiği misak sözünü bozması (7) ve O’ndan başka varlıklara yönelip kendisine rabler edinmesidir… (8)

Önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’in hadislerinde beyan buyurduğu insanı helâk eden yedi büyük günahtan (9)ve diğer büyük günahlardan (10) uzaklaşan mü’min müslümanlar, üzerlerine düşen kulluk vazifelerini yaptıkları takdirde Allah tarafından bağışlanacaklarına dair önderimiz Rasulullah (s.a.s.) beyanı vardır…

Muaz b. Cebel (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Kim Ramazan’ı oruç tutar, namazı kılar ve Kâbe’yi Hacc ederse –zekatı anıp anmadığını hatırlamıyorum– Allah yolunda hicret etmiş veya doğduğu ülkede kalmış olsa da Allah, onu muhakkak bağışlayacaktır.”

Muaz:

— Müslümanlara bunu bildireyim mi? dedi.

Bunun üzerine Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Bırak, müslümanlar çalışsınlar. Çünkü cennette yüz derece vardır. Her iki derece arasındaki mesafe, gökle yeryüzü arasındaki mesafe kadardır. Cennetin en yüksek ve en uygun yeri, Firdevs’dir. Arş-ı Rahman, bunun üstündedir. Cennetin bütün nehirleri, buradan fışkırır. Allah’dan cennet istediğiniz vakit, Firdevs’i isteyin.”(11)

Devamlı ibadet üzere olup kulluk vazifelerini emrolunduğu gibi yerine getirmek, hele hele fitne dönemlerinde hak üzere sabredip kulluğa devam etmek, Rasulullah (s.a.s.)’in yanına hicret etmek gibi olduğunu bizlere bildiren önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’dir… Zaten yine Rasulullah (s.a.s.)’den öğrendiğimize göre Muhacir de, Allah’ın haram kıldığı şeyleri terk edip helâllerle meşgul olan ve ibadet üzere devam eden değil miydi?..

Ma’kıl b. Yesar (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:

“Fitne zamanında ibadet, bana hicret etmek gibidir…”(12)

Muvahhid mü’minlerin İslâm üzere hayatlarını devam ettirirken, yaşamak için elbette “Daru’l-İslâm”dan başka bir ülke tercih edemezler!… Fakat bulundukları ülke “Daru’l-Harb” ve toplumları cahiliyye toplumları ise, aynı zamanda kendilerine egemen tağutlarca zulüm ediliyor, insan yerine konulmuyorlarsa, oradan hicret edip daha uygun bir yere yerleşmelerinde herhangi bir sakınca yoktur… Yalnız içinde bulundukları Daru’l-Harb ülkesi ve cahiliyye toplumunda İslâm’ı tebliğ edip insanları İslâm’a davet edebiliyor ve bu konuda başarılı oluyorlarsa, sıkıntılara sabredip bu çalışmalarını devam ettirmeleri, hicretten daha hayırlı olduğunu beyan edelim… Çünkü böyle bir çalışma, o toplumun ıslah olmasına ve insanların hidayet bulmasına vesile oluyorsa, orayı terk etmemek gerek… Mü’min müslümanlar, İslâm’ı yaşamak konusunda nereyi hayırlı görürlerse, oraya yerleşmeli ve kulluk vazifelerine devam etmelidirler… Rasulullah (s.a.s.)’in ümmeti için buyurduğu budur… (13)

Muvahhid mü’minler, helâllerin işlendiği ve sadık mü’min kardeşlerin bulunduğu ortamları tercih etmelidirler… Sadıklarla beraber olmayı buyuran Rabbimizin emrine (14) azamî derecede itaat etmeli, şirk, küfür, fısk ve fücurun işlendiği ortamlardan uzak durmalıdırlar…

Rasulullah (s.a.s.)’in müjdelediği garibler, İslâm’ı yaşamak için, fitne ortamı olan kabilelerinden ayrılan mü’min müslümanlardır…

Abdullah b. Mes’ud (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“İslâm, şübhesiz garib olarak başladı ve (günün birinde) garib hâle dönecektir. Ne mutlu garib (mü’min)lere.”

İbn Mes’ud (r.a.), demiştir ki:

— Garibler kimlerdir? diye soruldu.

Rasulullah (s.a.s.):

“Kabilelerinden (İslâmiyet için) uzaklaşanlardır.” buyurdu. (15)

Hicretin en faziletlisi, haramlardan uzaklaşmak ile müslümanı harama davet eden ortamı terk etmektir… Eğer o ortamın ıslahına vesile olamıyor ve belli bir zaman sonra o ortam içinde eriyecek ise, en iyi olan şey, o ortamı terk etmektir… Çünkü kişi, inandığı gibi yaşayamaz ise, yaşadığı gibi inanmaya başlar… Allah (Azze ve Celle), şirk ve küfrü haram kıldığı gibi, fitne, fısk ve fücuru da haram kılmıştır… Fitne ortamını ve fitnecileri terk etmek, Allah’ın nehyettiklerini terk etmektir… Muhacir de, böyle davranan kişidir…

Ebu Said el-Hudrî (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Müslümanın hayırlı malının koyun olması yakındır. Müslüman, onunla dinine sahib olmak üzere fitnelerden kaçarak, gâh dağların başında, gâh vadilerin yağmur düşen yerlerini (otlak olarak) seçer.” (16)

Yeri gelmiş iken, hicret ile ilgili İslâm ulemasının beyanlarını “Kurtubî Tefsiri”nden nakledelim:

“İbnü’l-Arabî der ki:

İlim adamları –Allah, onlardan razı olsun– yeryüzünde yola çıkıp gitmeyi iki kısma ayırmışlardır: Kaçmak ve taleb maksadı…

Birincisi (yani kaçmak maksadıyla yeryüzünden ayrılıp gitmek) altı kısımdır:

1) Hicret: Dar-ı Harb’den Dar-ı İslâm’a çıkıp gitmektir. Peygamber (s.a.s.) döneminde bu, farz idi. Kıyamet gününe kadar bu hicret çeşidi farz olarak kalmaya devam edecektir. Fetih (Mekke’nin Fethi) dolayısıyla sona eren hicret ise, Peygamber (s.a.s.)’in bulunduğu yere hicret etmektir. Eğer Dar-ı Harb’de kalacak olursa asî olur, böyle bir kimsenin durumu hakkında ihtilaf edilmiştir.

2) Bid’at topraklarından çıkıp gitmek: İbnü’l-Kasım der ki:

Malik’i şöyle derken dinledim:

— Selef-i Salih’e sövülüp sayılan bir yerde ikamet etmek, kimseye helâl değildir.

İbnü’l-Arabî der ki:

— Bu, doğrudur. Çünkü eğer münkeri değiştirecek gücün yoksa, oradan uzaklaş. Nitekim yüce Allah, şöyle buyurmaktadır:

“Ayetlerimize dalanları (alay edenleri) gördüğün zaman başka bir söze dalıncaya kadar kendilerinden yüz çevir… Zalimler topluluğu ile oturma.” (el-En’âm, 6/68)

3) Haram fiillerin baskın geldiği yerden çıkıp gitmek: Çünkü helâl rızık taleb etmek, her müslümanın üzerinde bir farzdır.

4) Bedende eziyetten kaçmak: Bu da, yüce Allah’ın ruhsat verdiği, lutfettiği bir husustur. Eğer bir kimse, bedenine bir zarar geleceğinden korkarsa, yüce Allah, kendisini böyle bir tehlikeden kurtarmak için oradan çıkıp kaçmaya izin vermiştir.

Bu işi, ilk yapan kişi de İbrahim (a.s.)’dır. Çünkü O, kavminden korkunca:

“Şübhesiz ben, Rabbime hicret ederim.” (el-Ankebut, 29/26) demişti. Yine Hz. İbrahim (a.s.)’in şöyle dediği nakledilmektedir:

“Ben, Rabbime gidiciyim. O, beni doğruya iletecektir.” (es-Saffat, 37/99)

Hz. Musa (a.s.)’dan da:

“Korku ile gözeterek oradan çıktı.” (el-Kasas, 28/21) diye haber vermektedir.

5) Sisli puslu, havası güzel olmayan bir beldede hasta olmak korkusuyla havası temiz ve nezih bir yere çıkıp gitmek: Nitekim Peygamber (s.a.s.), Medine’nin havasını ağır bulan çobanlara, açık yerlere çıkıp gitmeleri ve sağlıklarına kavuşuncaya kadar orada kalmaları için izin vermiştir… Ancak Tâûn’dan çekinerek çıkış, bundan istisna edilmiştir. Yüce Allah, bu maksadla çıkışı, Peygamber (s.a.s.)’den bize ulaşan sahih hadis ile yasaklamış bulunmaktadır. Buna dair açıklamalar ise, el-Bakara Sûresi’nde (2/243. Ayet ve 3. Başlık) geçmiş bulunuyor. Şu kadar var ki, ilim adamlarımız böyle bir çıkışın mekruh olduğunu söylemişlerdir.

6) Malda eziyet korkusu ile çıkış: Şübhe yok ki, müslümanın malının haramlığı, kanının haramlığı gibidir. Aile halkı da bunun gibi, hatta daha da ileri derecede hürmete sahipdir.” (17)

Önderimiz Rasulullah (s.a.s.)’in, Allah’ın nehyettiklerinden uzaklaşan ve haramları terk muhacir mü’minlerin faziletlerini beyan eden şu hadislerine dikkat edelim!…

İbn Abbas (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.):

“İnsanların makam ve mevkice en hayırlı olanını size söyliyeyim mi?” buyurdu.

— Söyle, ya Rasulellah (r.a.s.)! dedik.

“Aziz ve Celîl olan Allah rızası için ölünceye veya şehid oluncaya kadar atın yularını bırakmayan.” buyurdu.

Sonra devamla:

“Bundan sonrakini söyliyeyim mi?” dedi.

— Evet, ya Rasulellah (r.a.s.)! dedik.

“Bir dağda inzivaya çekilip namazını kılan, zekatını veren ve şerli kişilerle düşüp kalkmayan.” buyurdu.

Daha sonra:

“Size insanların en şerlisinin kim olduğunu söyliyeyim mi?” buyurdu.

— Evet, ya Rasulellah (r.a.s.)! dedik.

“İsterken, Aziz ve Celîl olan Allah’ın rızası ile isteyen, fakat O’nun rızası için vermeyen kimse.” (18) buyurdu.

Ümmü Malik el-Behziyye (r.anha)’dan.

Rasulullah (s.a.s.), bir fitne (kargaşa) dan bahsetti ve onu yakın gösterdi.

Bunun üzerine:

— Ya Rasulellah (r.a.s.), o kargaşalık (zamanın) da bulunanların en hayırlısı kimdir? dedim.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Davarının başında olup onun hakkını ödeyen ve Rabbine ibadet eden kişi ile atının dizginini elinde tutarak, kendisi düşmanı ve düşman da kendisini korkutan kişi.”(19)

Ebu Ümeyye eş-Şa’banî dedi ki:

Ebu Sa’lebe el-Huşenî’ye:

— Şu ayet hakkında ne diyorsun? dedim.

Ebu Sa’lebe:

— Hangi ayet? diye sordu.

Ben de:

— Allah Teâlâ’nın:

“Ey iman edenler, üzerinizdeki (yükümlülük) kendi nefislerinizdir. Siz doğru yola erişirseniz, sapan size zarar veremez.” (Mâide, 5/105) sözü, dedim.

Bunun üzerine dedi ki:

— Dikkat! Bu ayeti, yakînen bilen bir kimseye sormuş bulunmaktasın! Ben de bu ayeti, Rasulullah (s.a.s.)’e sormuştum ve şöyle buyurmuştu:

“Bilakis birbirinize iyiliği emredin ve birbirinizi kötülükten sakındırın. Ancak bahilliğe (cimriliğe) boyun eğildiğini, nefsanî arzuya uyulduğunu, dünyanın (dine) tercih edildiğini ve her görüş sahibinin kendi görüşünü beğendiğini gördüğün vakit, yalnız kendi nefsinin çaresine bak ve avamı bırak!

Ardınızdan (gelecek olan) öyle günler vardır ki, o günlerde (dinin emirlerine uymak hususunda gösterilen) sabır, ateş közünü elde tutmak gibidir. O günlerde (dinin ahkamı ile) amel edenlere, sizin amelinizi işleyen elli kişinin sevabı kadar verilecektir.”

Abdullah b. el-Mübarek, dedi ki:

— Utbe’den başkası bana (bu hadiste) şu ilave yaptı:

— Ya Rasulellah (r.a.s.), bizden elli kişinin sevabı mı, yoksa onlardan mı? denildi.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Hayır, onlardan değil, sizden elli kişinin sevabı.” (20)

Elinden ve dilinden diğer müslümanların selâmette kaldığı mü’min kişi, mânen veya madden her an hicret üzere olan bir muhacir olmalıdır… O mü’min müslümanın her anı, bir hicret anıdır… Mü’minin iki gününün eşit olmaması gerekir… Her an, bir evvelkine göre, iyi, güzel, hayırlı ve olgun olmanın gerçekleştiği bir an olmalıdır… Madden, haramları terk etmekle hicret eden muhacir mü’min, mânen de her anında ruhî olgunluğa kavuşarak, tevbe suyu ile günah kirlerinden kurtularak, Allah’ı çokca anarak ve Allah’ın farkına vararak ihsan üzere ibadete devam edip hicreti gerçekleştirmelidir… Madden ve mânen gerçekleştirilen şartlarına uygun hicret, mü’min müslümanı, rıza makamına ulaştırır… Mütmain olmuş hâlde, Allah’ın kendisinden razı olduğu ve Allah’dan razı olarak salih kullarının arasına giren gerçek bir kul olur… (21) Bu kul, yaratılış gayesine uygun yaşamış ve umduğuna nâil olmuştur… (22)

Ne mutlu Allah’ın haram kıldığı şeyleri terk eden muhacirlere!…

Dâvâmızın başı ve sonu, Âlemlerin Rabbi Allah’a hamdetmektir…

Ve,

Bu, böyledir!..

 

 

 

 

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İlm, B. 14, Hds. 13.

Kitabu’l-Humus, B. 7, Hds. 24.

Kitabu’l-İtisam bi’l-Kitabi ve’s-Sünneti, B.10, Hds.43

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 53, Hds. 175.

Kitabu’z-Zekat, B. 33, Hds. 98 ve 100.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 17, Hds. 220 (Ebu Hüreyre’den)-221.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 1, Hds. 2783 (İbn Abbas’dan).

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 24, Hds. 230-232.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Kader, Hds. 8.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1997, C. 2, Sh. 246, Hds. 556 (Ebu Hüreyre’den).

———————————

2) Haydar Hatipoğlu, Sünen-i İbn Mace Tercemesi ve Şerhi, İst. 1982, c.1, Sh. 382.

3) Beyyine, 98/7.

4) Bkz. Muhammed, 47/7.

5) Bkz. Zariyat, 51/56.

6) Bkz. Fecr, 89/27-30.

———————————

7) Muhammed, 47/11.

8) Rum, 30/47.

9) Hacc, 22/78.

10) Casiye, 45/19.

11) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’t-Tıbb, B. 1, Hds. 2107.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, Çev. Mehmed Emin İhsanoğlu, İst. 1993, C.1, Sh. 26, Hds. 57.

———————————

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm-Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst. 1986, C. 6, Sh. 174, Hds. 6. Taberânî, İbn Hıbban ve Hakim’den.

———————————

12) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr, B. 18, Hds.73.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Daavat, B. 68, Hds. 3711.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 23, Hds. 250.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-İstiaze, B. 2, Hds. 5407.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Vitr, B. 32, Hds. 1548.

13) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’d-Dua, B. 3, Hds. 3843.

Benzer bir hadis için bkz.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, C. 2, Sh. 188, Hds. 509.

14) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 17, Hds. 223.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 19, Hds. 2822.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 1, Hds. 3641.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 32, Hds. 349.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İlm, B. 11, (Bab başlığında).

———————————

15) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 5.

16) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1977, C.1, Sh. 39

———————————

17) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 18, Hds. 230-236.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 10, Hds. 3660.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 7, Hds. 2295-2297.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 24, Hds. 233-234.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 58, Hds. 181.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C.1, Sh. 149, Hds. 1, İbn Hıbban’dan.

———————————

18) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 26, Hds. 257.

 

———————————

19) İmam-ı Azam Ebu Hanife, Müsned, Kitabu’l-İlm, Hds. 32/3. Çev. Muhammed Selim Köse, İst. T.Y., Sh. 40.

20) “(Peygamberleri) apaçık deliller ve kitablarla (gönderdik). Sana da Zikr’i (Kur’ân’ı) indirdik ki, insanlara kendileri için indirileni açıklayasın ve onlar da iyice düşünsünler diye…” Nahl, 16/44.

“Biz, Kitab’ı ancak, hakkında ihtilafa düştükleri şeyi onlara açıklaman ve inanan bir kavme rahmet ve hidayet olması dışında (başka bir gaye ile) indirmedik.” Nahl, 16/64.

21) Bkz. Ahzab, 33/21.

22) Bkz. Sahih-i Müslim, Kitabu Salati’l-Müsafirine, B. 18, Hds. 139.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu Salatü’t-Tatavvu’, B. 26, Hds. 1342.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Salat, B. 165, Hdsz. 1483.

———————————

23) Ankebut, 29/69.

24) İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst. 1986, C. 12, Sh. 6322.

———————————

26) İbrahim, 14/7.

27) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 19, Hds. 2823.

———————————

28) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 24, Hds. 261.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 3, Hds. 2787.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 9, Hds. 3658.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 1, Sh. 169, Hds. 105.

29) Bakara, 2/159-160.

———————————

30) Nisâ, 4/58.

31) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 17, Hds. 224.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C.1, Sh. 72, Hds. 14.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 546, Hds. 2570 (5264) – 2572 (5266). İbn Adiyy, Beyhakî, İbn Abdil-Berr’den.

İmam-ı Azam, Müsned, Kitabu’l-İlm, 30/1 ve 31/2. Abdullah İbn Mesu’ud ve Ebu Hüreyre’den.)

———————————

32) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İlm, B. 35, Hds. 41.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İlm, B. 5, Hds. 13-14.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 8, Hds. 52.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 5, Hds. 2790.

Taberânî, Mücemu’s-Sağir, C.1, Sh. 427, Hds. 319.

———————————

33) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 1, Hds. 2531-2532.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 2, Sh. 205, Hds. 522.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C.1, Sh. 180-181, Hds. 6. Beyhakî’den.

34) Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 2, Sh. 228, Hds. 541.

Aclunî, Keşfu’l-Hafa, C.1, Sh. 48, Hds. 437. Beyhakî ve İbn Abdi’l-Berr’den.

Dârimî, Mukaddime, B. 26, Hbr. 254 (Abdullah İbn Mes’ud’dan).

———————————

35) Fatır, 35/28.

36) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 29, No: 301.

37) Sünen-i Darimî, Mukaddime, B. 29, No: 303.

———————————

38) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 29, No: 300.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 2, Sh. 379, No: 1521.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 79, Hds. 113 ve 112.

Kitabu’t-Tefsir, B. 236, Hds. 295.

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Kader, B. 6, Hds. 22.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Kader, B. 5, Hds. 2223-2224.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 17, Hds. 4714.

İmam Malik, Muvatta, Kitabu’l-Cenaiz, Hds. 52.

2) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Kader, B. 6, Hds. 23.

3) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Kader, B. 6, Hds. 25.

———————————

4) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 10, Sh. 644-645.

———————————

5) Zeynü’d-din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Lâtifi’z-Zebîdî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Şerh: Kâmil Miras, Ank. 1981, 6. Baskı, C. 4, Sh. 531-532.

6) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 236 (Bab başlığında).

———————————

7) Yunus, 10/19.

8) Bakara, 2/213.

———————————

9) Mâide, 5/48.

10) Bkz. Ankebut, 29/14.

11) Bkz. Nuh, 71/5-12.

12) Nuh, 71/26-27.

———————————

13) İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst. 1986, C. 12, Sh. 6353-6354. İmam Ahmed İbn Hanbel (Müsned, C. 3, Sh. 435 ve C. 4, Sh. 24)’den.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Siyer, B. 25, Hds. 2466 (Kısmen)

———————————

14) İbn Kesir, A.g.e., C. 12, Sh. 6354. İmam Ahmed İbn Hanbel’den.

———————————

15) Fatır, 35643. İsra, 17/77. Ahzab, 33/62. Fetih, 48/23.

———————————

16) Fahruddin Er-Râzî, Tefsîr-i Kebîr-Mefâtîhu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Vdğ. Ank. 1994, C. 18, Sh. 108-109.

Ayrıca Bkz. İbn Kesir, A.g.e., C. 12, Sh. 6352-6353.

Elmalılı M. Hamdî Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İst. 1996 (Yenda Yayınları), C. 6, Sh. 271-274.

17) Rum, 30/31-32.

“Kendilerine apaçık belgeler geldikten sonra, parçalanıp ayrılığa ve anlaşmazlığa düşenler gibi olmayın. İşte onlar için büyük bir azab vardır.” Âl-i İmrân, 3/105.

18) Bkz. Zariyat, 51/56.

———————————

19) A’râf, 7/172-174.

20) Nahl, 16/78.

———————————

21) İnsan, 76/2-3.

22) Beled, 90/10.

23) Taha, 20/49-50.

24) İsra, 17/84.

25) Şems, 91/7-10

26) Zariyat, 51/20-21.

———————————

27) Lokman, 31/21.

28) Bakara, 2/170.

29) Zuhruf, 43/22.

———————————

30) Ra’d, 13/11.

31) Enfâl, 8/53.

32) Sahih-i Buhârî, Kitabu’z-Zekat, B. 25, Hds. 40.

Kitabu’l-Edeb, B. 16, Hds. 21.

———————————

Kitabu’l-Buyu, B. 10, Hds. 163.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 55, Hds. 194-195.

33) Ankebut, 29/65-66. Bkz. Lokman, 31/32. Yunus, 10/22-23. Rum, 30/33-34, İsra, 17/67-69. Mü’min, 40/85.

34) Alâk, 96/6-7.

35) Mearic, 70/20.

———————————

36) Yunus, 10/12. Bkz. Zümer, 39/49-50. Fussilet, 41/51.

37) Bkz. Mümtehine, 60/4.

38) Fussilet, 41/11. Bkz. Lokman, 31/29. Âl-i İmrân, 3/83.

———————————

39) Bakara, 2/130-133.

40) Bkz. Âl-i İmrân, 3/103.

41) Bkz. Ahzab, 33/21.

42) Haşr, 59/19. Bkz. Tevbe, 9/67. Casiye, 45/34-35. Münafikun, 63/9.

———————————

43) Bakara, 2/256.

44) Lokman, 31/22.

45) Zümer, 39/2-3.

46) A’râf, 7/29.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 39, Hds. 45.

Kitabu’l-Buyu, B. 2, Hds. 5.

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Müsakat, B. 20, Hds. 107-108.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 14, Hds. 3984.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyu ve’l-İcarat, B. 2, Hds. 3329-3330.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Buyu, B. 1, Hds. 1219.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Buyu, B. 2, Hds. 4431.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyu, B.1, Hds. 2534

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C.1, Sh. 82, Hds. 22.

2) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 8, Sh. 83

———————————

3) En’âm, 6/151.

4) Mâide, 5/3.

5) Mâide, 5/90.

6) İsrâ, 17/32.

7) A’râf, 7/33.

———————————

8) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 10, Hds. 2801.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 2, Hds. 12.

9) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 6, Hds. 4604.

———————————

10) Nahl, 16/44.

11) Haşr, 59/7.

12) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 1, Hds. 1.

———————————

13) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İ’tisam bi’l-Kitabi ve’s-Sünneti, B. 2, Hds. 19

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Fedail, B. 37, Hds. 130.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 1, Hds. 2.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 17, Hds. 2819.

Sünen-i Neseî, Kitabu Menasiku’l-Hacc, B. 1, Hds. 2609-2610.

———————————

14) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 304, Hds. 406-407 (59- Haşr Sûresi)

Kitabu’l-Libas, B. 82, Hds. 142

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Libas ve’z-Zine, B. 33, Hds. 120

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Tereccül, B. 5, Hds. 4169.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’n-Nikâh, B. 52, Hds. 1989.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zine, B. 73, Hds. 5217-5220

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 67, Hds. 2931-2932.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 19, Hds. 2650.

15) Bakara, 2/256.

16) Nahl, 16/36.

———————————

17) Nisâ, 4/60.

18) Yûsuf, 12/106.

———————————

19) Âl-i İmrân, 3/104.

20) Fussilet, 41/33.

21) Talak, 65/1.

22) Bakara, 2/187.

———————————

23) Bakara, 2/229.

24) Tevbe, 9/112.

25) Mâide, 5/87.

26) A’râf, 7/32.

———————————

27) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Etime, B. 60, Hds. 3367.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Libas, B. 6, Hds. 1780.

28) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 20, Hds. 65.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hds. 3173.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 9, Hds. 2720.

———————————

29) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Salat, B. 429, Hds. 609.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 60, Hds. 2779.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 2, Sh. 115, Hds. 441.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 284, Hds. 1908 (3562). Taberânî, Kebir’den.

İmam Muhammed b. Muhammed b. Süleyman er-Rûdânî, Cemu’l-Fevaid – Büyük Hadis Külliyatı, Çev. Naim Erdoğan, İst. T.Y. C. 2, Sh. 309, Hds. 4528-4529. Ebu Ya’lâ, Bezzar ve Taberânî, Evsat’ında.

Aclunî, Keşful-Hafa, C. 2, Sh. 121, Hds. 1973.

Not: Beyhakî ve Ebu Nuaym, Ebu Bekr (r.a.)’dan rivayet ederler. Münavî, senedinin zayıf olduğunu söylemiştir.

———————————

30) Nahl, 16/114-116.

31) Ahmet Davudoğlu, A.g.e., C. 8, Sh. 83.

———————————

32) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 22, Hds. 2637 (İmam Hasan b. Ali’den)

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Eşribe, B. 50, Hds. 5677.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyu, B. 2, Hds. 2535.

———————————

34) Ahmed Davudoğlu, A.g.e., C. 8, Sh. 86.

35) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 14, Hds. 2568.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 24, Hds. 4215.

———————————

36) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 22, Hds. 2640.

İmam Hafız el-Muuzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst. T.Y. C.1, Sh. 98, Hds. 4. İbn Ebi’d-Dünya ve Hakim rivayet etmişlerdir. Hakim, İsnadının sahih olduğunu söylemiştir.

37) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Ahkam, B. 17, Hds. 1366.

———————————

38) Bkz. Nisâ, 4/48 ve 116.

———————————

39) Er-Rûdânî, A.g.e., C. 2, Sh. 310, Hds. 4531. Ahmed İbn Hanbel, Müsned, C. 4, Sh. 227’den. Taberânî de rivayet etmiş. Heysemî, isnadının güvenilir ravîlerden oluştuğunu söylemşitir. (Mecmua, 10/294)

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyu, B. 2, Hds. 2536.

———————————

40) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Buyu, B. 3 (Bab başlığında).

41) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 6, Hds. 14-15.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 40, Hds. 2497.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 73, Hds. 2792.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 138, Hds. 295.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 4.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Selâm, B. 3, Hds. 4-5.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 35, Hds. 2879-2880.

Not: Tirmizî’de şu ziyade var:

“6.sı: Önünde ve arkasında onun iyiliğini istemek.”

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 52, Hds. 1939.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 98, Hds. 5030.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 5, Hds. 2636.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B, 1, Hds. 1435.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 416, Hds. 922.

———————————

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 3.

Kitabu’l-Edeb, B. 124, Hds. 245.

Kitabu’l-Mezalim, B. 5, Hds. 6.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Libas, ve’z-Zine, B. 2, Hds. 3.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 53, Hds. 1940.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 416, Hds. 924.

———————————

3) İmam Buhâri, Edebü’l-Müfred, B. 448, Hds. 979.

———————————

———————————

4) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 13, Hds. 43.

———————————

5) Maide, 5/54.

6) Beyyine, 98/8.

7) Bakara, 2/257.

8) Muhammed, 47/7.

9) Nahl, 16/128.

———————————

10) Bakara, 2/153.

11) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 13, Hds. 41.

12) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 13, Hds. 39-40

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 974.

———————————

13) Mücadele, 58/7.

14) Bakara, 2/110.

———————————

15) Nisâ, 4/40.

16) İnsan, 76/8-11.

———————————

17) Yûsuf, 12/105-106.

———————————

18) Bakara, 2/8-10.

19) Bakara, 2/14-15.

———————————

20) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 13, Hds. 42.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 975.

21) Sünen-i İbn Mace, Kitabu-l-Cenaiz, B. 2, Hds. 1442.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 977.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 7, Hds. 3098.

22) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 7, Hds. 3097.

———————————

23) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Tıbb, B. 1, Hds. 1.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Tıbb, B. 1, Hds. 3438.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 125, Hds. 64.

———————————

24) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Tıbb, B. 1, Hds. 3855.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’t-Tıbb, B. 2, Hds. 2109.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Tıbb, B. 1, Hds. 3436.

———————————

25) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Et’ime, Hds. 1.

Kitabu’l-Marda ve’t-Tıbb, B. 4, Hds. 9.

Kitabu’n-Nikâh, B. 72, Hds. 105.

Kitabu’l-Cihad, B. 170, Hds. 246.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 7, Hds. 3105.

———————————

26) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 1443.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 63, Hds. 2076.

———————————

26) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 1443.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 63, Hds. 2076.

27) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-l-Marda ve’t-Tıbb, B. 18, Hds. 31.

28) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Marda ve’t-Tıbb, B. 20, Hds. 36.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Selâm, B. 19, Hds. 46-49.

29) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 8. Hds. 3107.

Not: Ebu Davud der ki:

—    Şeyhim İbnü’s-Serh (bu hadisin ikinci cümlesini) bana:

“Namaza” (gider şeklinde) rivayet etti.

———————————

30) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Mağazî, B. 40, Hds.231.

Sahih-i Müslim, Kitabu Fedailu’s-Sahabe, B. 4, Hds. 34.

———————————

31) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 79, Hds. 110.

Kitabu’l-Marda ve’t-Tıbb, B. 11, Hds. 18.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 3095.

32) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 133, Hds. 201.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 1, Hds. 3091.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 2, Sh. 221, Hds. 534. C. 2, Sh. 457, Hds. 752.

———————————

33) Bkz. Ahzab, 33/36.

———————————

34) “Allah, hiç kimseye güç yetireceğinden başkasını yüklemez.” Bakara, 2/286.

———————————

35) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 58, Hds. 82.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenaiz, B. 17, Hds. 52-57.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 48, Hds. 1045.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 40-41, Hds. 3168.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 34, Hds. 1539-1541.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 54, Hds. 1941-1942.

Taberanî, Mu’cemu’s-Sağir, C. 2, Sh. 98, Hds. 427.

36) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 57, Hds. 81.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenaiz, B. 17, Hds. 56.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 48, Hds. 1045.

———————————

37) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 49, Hds. 1046.

38) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 56, Hds. 1601.

Benzer bir hadis için bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 74, Hds. 1082.

———————————

39) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 59, Hds. 1610-1611.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 20, Hds. 1003.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 25-26, Hds. 3132.

40) Abdurrahman Cezîrî, Dört Mezhebe Göre İslâm Fıkhı, Çev. Mehmet Keskin, İst. 1989, C. 2, Sh. 765.

Ayrıca bkz. Prof. Dr. Vehbe Zuhaylî, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, çev. Ahmet Efe, Vdğ. İst. 1990, C. 3, Sh. 92-93.

İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtar Ale’d-Dürri’l-Muhtar, Çev. Ahmed Davudoğlu, İst. 1983, C. 3, Sh. 500-501.

41) İbn Âbidîn, A.g.e., C. 3, Sh. 501.

Ayrıca bkz. Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 22, Hds. 1868. B. 120, Hds. 2090.

———————————

42) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 51, Hds. 73.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenaiz, B. 16, Hds. 50-51.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 45-46, Hds. 3181 ve 3184.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 29, Hds. 1020.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 44, Hds. 1911.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 15, Hds. 1477.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Cenaiz, Hds. 56.

———————————

43) En’âm, 6/68. Ayrıca bkz. Nisa, 5/140.

44) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 76, Hds. 2952.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Eşribe, B. 4, Hds. 2098.

———————————

45) Sahih-i Buhârî, Kitabu’n-Nikâh, B. 75, Hds. 110.

Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nikâh, B. 16, Hds. 96-106.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nikâh, B. 11, Hds. 1104.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Et’ime, B. 1, Hds. 3736-3740.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’n-Nikâh, B. 25, Hds. 1914.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’n-Nikâh, B. 23, Hds. 2211.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’n-Nikâh, Hds. 49.

———————————

46) Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nikâh, B. 16, Hds. 110.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’n-Nikâh, B. 74, Hds. 108.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Et’ime, B. 1, Hds. 3741-3742.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’n-Nikâh, B. 25, Hds. 1913.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’n-Nikâh, Hds. 50.

47) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Et’ime, B. 9, Hds. 3756.

———————————

48) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Buyu, B. 21, Hds. 33.

Kitabu’l-Mezalim, B. 14, Hds. 17.

Kitabu’l-Et’ime, B. 57, Hds. 86.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Eşribe, B. 19, Hds. 138.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nikâh, B. 12, Hds. 1105.

———————————

49) Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İst. 1989, C. 2, Sh. 295 (İsmail L. Çakan).

50) Ali Rıza Karabulut, Tıbb-ı Nebevî Ansiklopedisi, Ank. 1994, C. 1, Sh. 47.

———————————

51) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 125, Hds. 246-B.128, Hds. 249.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 97, Hds. 5028.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B.41, Hds.2893-2894.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 414, Hds. 919.

———————————

52) Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tahare, B. 1, Hds. 1.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Tahare, B. 5, Hds. 280.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Daavat, B. 90, Hds. 3745.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zekat, B. 1, Hds. 2430.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’t-Tahare, B. 2, Hds. 659.

———————————

53) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 123, Hds. 244 – B. 127, Hds. 248.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 9, Hds. 53.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 38, Hds. 2887.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 20, Hds. 3713.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 102, hds. 5039.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 31, Hds. 2663.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 419, Hds. 931-932.

———————————

54) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 9, Hds. 54.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 425, Hds. 941.

55) İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 421, Hds. 936.

———————————

56) Sahih-i Buhârî, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 1.

Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 5.

57) Zelzele, 99/7-8.

———————————

58) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 126, Hds. 247.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B.37, Hds.2882-2884.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 99, Hds. 5031-5033.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 20, Hds. 3715.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 30, Hds. 2662.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 418, Hds. 927.

———————————

59) Sahih-i Buhârî, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 9, Hds. 55.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 39, Hds. 2888-2889.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 100, Hds. 5037.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 32, Hds. 2664.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 420, Hds. 935.

60) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 20, Hds. 3714.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 100, Hds. 5036.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 39, Hds. 2891.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 423, Hds. 939.

61) Sünen-i Tirmzî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 40, Hds. 2892.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 98, Hds. 5029.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’d-Daavad, B. 29, Hds. 46.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr ve’d-Dua ve’t-Tevbe, B.4, Hds.10.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 31, Hds. 4265.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 1, Hds. 1820-1822.

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Temennî, B. 6, Hds. 8.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr, B. 4, Hds. 11.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 1823.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 290, Hds. 687.

———————————

3) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Temennî, B. 6, Hbr. 9.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr, B. 4, Hbr. 12.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hbr. 1823.

———————————

4) Mülk, 67/1-2.

———————————

5) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Temennî, B. 6, Hds. 10.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 1, Hds. 1818-1819.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 45, Hds. 2761.

6) Bkz. Tevbe, 9/128.

———————————

7) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr, B. 4, Hds. 13.

8) Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, Çev. Mehmed Emin İhsanoğlu, İst. 1993, C. 1, Sh. 41, Hds. 117.

9) Hicr, 15/5,

Diğer bir ayette şöye buyurur Rabbimiz Allah:

“Oysa Allah, kendi eceli gelmiş bulunan hiç bir kimseyi kesinlikle ertelemez. Allah, yaptıklarınızdan haberdardır.” Münafikun, 63/11.

10) Lokman, 31/34.

———————————

11) Âl-i İmrân, 3/185.

12) Yûnus, 10/4.

13) Cuma, 62/8.

14) Enbiya, 21/34-35.

———————————

15) Enbiya, 21/1.

———————————

16) İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst.1986, C. 6, Sh. 341, Hds. 34. Hakim rivayet edip: “Buhârî ve Müslim’in şartlarına göre sahihtir.” demiştir.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst.-1996, C. 1, Sh. 338, Hds. 698 (1210). Hakim, Müstedrek, Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd ve Ebu Nuaymm’ın Hilye’sinden.

Abdullah İbnü’l-Mübarek, Kitabu’z-Zühd, ve’r-Rekaik – Zahidlik ve İncelikleri, Çev. M. Adil Teymur, İst. 1992, Sh. 17, Hds. 2

———————————

17) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 1, Hds. 2408.

———————————

18) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 3, Hds. 4109.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 31, Hds. 2483.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 27, Hds. 63. (Müsned, 1/39)

19) Bkz. Ahzab, 33/21.

———————————

20) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 27, Hds. 72-73.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Kussuf, B. 1, Hds. 1.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 7, Hds. 2415.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 19, Hds. 4191.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 26, Hds. 2738.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 50, Hds. 147 – C. 1, Sh. 21, Hds. 35.

21) Tevbe, 9/82.

———————————

22) Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sehv, B. 102, Hds. 1363.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Fedail, B. 37, Hds. 134.

23) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 7, Hds. 2414.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 19, Hds. 4190.

———————————

24) İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 126, Hds. 254.

25) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 19, Hds. 4193.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, Hds. 2407.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 126, Hds. 252-253.

26) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 19, Hds. 4196.

———————————

27) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 24, Hds. 4217.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, Hds. 2407.

28) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 2, Hds. 2409.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 31, Hds. 4258.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 3, Hds. 1824.

İmam Hafız el-Munzirî, a.g.e., C. 6, Sh. 322, Hds. 1, Taberânî, Evsaf’ta hasen isnad ile rivayet eder.

———————————

29) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 14, Hds. 2578.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e. C.6, Sh.324, Hds. 4. Beyhakî’den.

30) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 6, Sh. 327, Hds. 7. Taberânî, Hasen isnad ile rivayet eder.

———————————

31) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 29, Hds. 75.

32) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 14, Hds. 2575.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 6, Sh. 328, Hds. 8. Taberânî, Evsat’ta rivayet etmiştir.

———————————

33) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 6, Hds. 2413.

Kitabu Fedailu’l-Cihad, B. 8, Hds. 1683.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cihad, B. 8, Hds. 3093.

34) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Fedailu’l-Cihad, B. 25, Hds. 1720.

———————————

36) Aclunî, Keşfu’l-Hafa, C. 2, Sh. 290, Hds. 2666.

Not: Ahmed İbn Hanbel ve Beyhakî, sahih senedle Aişe (r.anha)’dan rivayet etmişlerdir.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 14, Hds. 3110 (Kısmen)

İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 396, Hds. 3766 (9120)

———————————

37) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 14, Hds. 2577.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 31, Hds. 4259.

Abdullah İbnü’l-Mübarek, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, Çev. M. Adil Teymur, İst. 1992, Sh. 47, Hds. 171.

———————————

38) İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst. 1984, C. 6, Sh. 2822.

———————————

39) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 41, Hds. 94-95.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr,B. 5, Hds. 14-18.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 67, Hds. 1072-1073.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz-, B. 10, Hds. 1834-1838.

Sünen-i Darimî, Kitabu’r-Rikak, B. 43, Hds. 2759.

40) En’âm, 6/31 ve Yûnus, 10/45.

41) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 6, Sh. 329, Hds. 11. Taberânî’den.

———————————

42) Bkz. En’âm, 6/162-164. Âl-i İmrân, 3/102.

———————————

43) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, Hds. 5.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 52, Hds. 1938.

44) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Fiten, B. 20, Hds. 52.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenne, B. 19, Hds. 84.

45) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenne, B. 19, Hds. 83.

———————————

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 26, Hds. 4229.

İmam Suyutî, a.g.e., C. 3, Sh. 392, Hds. 3753 (9036). Ahmed İbn Hanbel, Müsned’den ve Hakim’in Müstedrek’inden.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’z-Zekat, B. 8, Hds. 14.

Kitabu’t-Tevhid, B. 23, Hd. 57.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 19, Hds. 63.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zekat, B. 28, Hds. 656.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zekat, B. 48, Hds. 2515.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zekat, B. 28, Hds. 1842.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Sadaka, Hds. 1.

Taberânî, Mücemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 316, Hds. 226.

———————————

2) Seyyid Şerif Cürcânî, Kitabu’t-Ta’rîfât-Arabça-Türkçe Terimler Sözlüğü, Çev. Arif Erkan, İst. 1997, Sh. 138.

3) Sebe’, 34/39.

4) Bakara, 2/272.

5) Bakara, 2/274.

———————————

6) Tevbe, 9/111.

7) El-Hafız Şehabu’d-Din Ahmed b. Ali İbnu Hacer el-Askalânî, Terğib ve Terhib, Çev. Abdulvehhab Öztürk, İst. 1982, Sh. 391, Hds. 594. İbn Huzeyme, İbn Hıbban ve Hakim’den.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst.1985, C. 4, Sh. 30, Hds. 13.

8) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Tahare, B. 31, Hds. 59.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zekat, B. 104, Hds. 139.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Tahare, B. 2, Hds. 271-274.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’t-Tahare, B. 21, Hds. 692.

———————————

9) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 20, Hds. 65.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hds. 3173.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r,Rikak, B. 9, Hds. 2720.

———————————

10) Bakara, 2/267.

11) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyû ve’l-İcare, B. 77, Hds. 3528.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 1, Hds. 2137-2138.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Buyû, B. 1, Hds. 4427-4430.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Ahkam, B. 22, Hds. 1372.

Sünen-i Darimî, Kitabu’l-Buyû, B. 6, Hds. 2540.

———————————

12) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. T.Y., C. 5, Sh. 382-383.

———————————

13) Sahih-i Buhârî, Kitabu’z-Zekat, B.11, Hds. 23.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 31, Hds. 92-93.

Not: İmam Müslim (rh.a.)’ın kaydında şu ziyade var:

“Dikkat et ki (o mal), zaten falanın olmuştur.” buyurdular.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Vusaya, B. 1, Hds. 3593.

———————————

14) Münafikûn, 63/10.

15) Bakara, 2/254.

16) Âl-i İmrân, 3/92.

17) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 57, Hds. 75.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 14, Hds. 42-43.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Zekat, B. 45, Hds. 1689.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Sadaka, Hds. 2.

———————————

18) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Vesaya, B. 23, Hds. 27.

Kitabu’ş-Şurut, B. 19, Hds. 22.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Vesaya, B. 4, Hds. 15.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Ahkam, B. 36, Hds. 1392.

19) Bakara, 2/274.

20) Bakara, 2/273.

———————————

21) İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa, Vdğ. İst. 1984, C. 3, Sh. 1059.

———————————

22) Bakara, 2/275-279.

23) Rum, 30/39.

24) Nisa, 4/161.

25) Âl-i İmrân, 3/130-132.

———————————

26) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Buyû, B. 23, Hds. 35.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Buyû, B. 2, Hds. 4432.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyû, B. 5, Hds. 2539.

———————————

27) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Buyû, B, 24, Hds. 36.

———————————

28) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Buyû, B. 113, Hds. 180 – B. 25, Hds. 38.

———————————

29) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Müsâkat, B. 19, Hds. 105.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyû, B. 4, Hds. 3333.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zine, B. 25, Hds. 5070.

Sünen-i Darimî, Kitabu’l-Buyû, B. 4, Hds. 2538.

30) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Müsâkat, B. 19, Hds. 106.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Buyû, B. 2, Hds. 1221.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 58, Hds. 2277.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zine, B. 25, Hds. 5071-5073.

31) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 58, Hbr, 2276.

Ayrıca Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 49, Hbr. 66.

———————————

32) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Hacc, B. 19, Hds. 147.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Menasık, B. 84, Hds. 3074.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Menasık, B. 56, Hds. 1905.

33) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyû, B. 5, Hds. 3334.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 10, Hds. 3281.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Menasık, B. 76, Hds. 3055.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyû, B. 3, Hds. 2537.

———————————

34) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 15, Hds. 55.

35) Şura, 42/38-39.

36) Bkz. Lokman, 31/13.

37) Bkz. Nisa, 4/48 ve 116.

———————————

38) İmam Kurtubî, El-Camiu Li-Ahkâmi’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eriyarsoy, İst. 1997, C. 3, Sh. 604.

39) Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst.1996, C. 2, Sh. 162-163.

———————————

40) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyû, B. 3, Hds. 3331.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 58, Hds. 2278.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Buyû, B. 2, Hds. 4433.

41) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 4, Sh. 152, Hds. 27. Hakim’den.

İbn Hacer el-Askalânî, A.g.e., C. 4, Sh. 426, Hds. 655.

———————————

42) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 4, Sh. 148, Hds. 19.

İbn Hacer el-Askalânî, A.g.e., Sh. 426, Hds. 653.

Not: Hakim, sahih bir sened ile rivayet etmiştir.

43) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 58, Hds. 2273.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 4, Sh. 149, Hds. 22.

Ahmed İbn Hanbel, (Müsned, C.2, Sh. 353, 363)’den.

Et-Taberî, A.g.e. C. 2, Sh. 163.

44) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 58, Hds. 2274.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 4, Sh. 143-144, Hds. 9 ve 11.

———————————

Hakim ve Beyhakî’den.

İbn Hacer el-Askalânî, A.g.e., Sh. 425, Hds. 652.

Et-Taberî, A.g.e. C. 2, Sh. 164.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 2, Hds. 4.

Kitabu’t-Tevhid, B. 51, Hds. 164.

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Siyam, B. 30, Hds. 163-164.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 54, Hds. 761.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Siyam, B. 1, Hds. 1638.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Siyam, B. 41, Hds. 2211-2212.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Siyam, B. 25, Hds. 2362.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Savm, B. 27, Hds. 1739.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Siyam, Hds. 57.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1997, C. 2, Sh. 115, Hds. 441. (Kısmen)

———————————

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cihad, B. 108, Hds. 164.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 8, Hds. 32-33.

———————————

3) Zeynu’d-din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latifi’z-Zebidî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, Çev. Kâmil Miras, Ank. 1980, C. 6, Sh. 248-249.

———————————

4) Bakara, 2/183-185.

———————————

5) Sahih-i Buhârî, Kitabu’n-Nikâh, B. 3, Hds. 4 ve 3.

Kitabu’s-Savm, B. 10, Hds. 15.

Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 3.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 43, Hds. 2238-2240.

Kitabu’n-Nikâh, B. 3, Hds. 3192-3193.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 2064.

Sünen-i ibn Mace, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 1845.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’n-Nikâh, B. 1, Hds. 2172.

6) “Sana kitabdan vahyedileni oku ve namazı dosdoğru kıl. Gerçekten namaz, çirkin utanmazlıklar (fahşa) dan ve kötülüklerden alıkoyar. Allah’ı zikretmek ise, muhakkak en büyük (ibadet)tür. Allah, yaptıklarınızı bilir.” Ankebut, 29/45

7) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 28, Hds. 31.

Kitabu’s-Savm, B. 6, Hds. 11.

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu Salati’l-Müsafirine, B. 25, Hds. 173-174.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Siyam, B. 40, Hds. 2206-2210.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 1, Hds.678.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu Şehri Ramazan, B. 1, Hds. 1371.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Siyam, B. 2, Hds. 1641.

8) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 4, Hds. 6.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Siyam, B. 30, Hds. 166.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 2, Hds. 1640.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 54, Hds. 762.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Siyam, B. 43, Hds. 2235-2236.

———————————

9) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. T.Y., C. 6, Sh. 194-195.

———————————

10) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 8, Hds. 13.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 21, Hds. 1689.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sıyam, B. 25, Hds. 2362.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 16, Hds. 703.

———————————

11) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 21, Hds. 1690.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 12, Hds. 2723.

———————————

12) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 11 (Bab başlığında)

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 3, Hbr. 681.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sıyam, B. 10, Hbr. 2334.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 3, Hbr. 1645.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 37, Hbr. 2188.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Savm, B. 1, Hbr. 1689.

———————————

13) “Gerçek şu ki, Biz O’nu (Kur’ân-ı Kerim’i) Kadir Gecesi’nde indirdik. Kadir Gecesi’nin ne olduğunu sana bildiren nedir?

Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır.

Melekler ve ruh, onda Rablerinin izniyle her bir iş için inerler.

Fecrin çıkışına kadar bir esenliktir (selâmettir) O.” Kadir, 97/1-5.

14) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 13, Hds. 23.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Sıyam, B. 2, Hds. 15.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sıyam, B. 4, Hds. 2319.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 17, Hds. 2140-2141.

———————————

15) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 11, Hds. 16.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Sıyam, B. 2, Hds. 3-9.

Not: Müslim’in rivayetinde:

“O ay için otuz gün takdir edin.” ziyadesi var.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 7, Hds. 1655.

Sünen-i Ebu Davud, Kitab’s-Sıyam, B. 4, Hds. 2320.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Savm, B. 5, Hds. 683.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 11, Hds. 2122-2123.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Savm, B. 2, Hds. 1691.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Sıyam, Hds. 1-3.

16) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 11, Hds. 19.

———————————

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Sıyam, B. 2, Hds. 17-20.

Müslim’deki ziyade:

“Eğer hava bulutlu olursa, otuz gün oruç tutun.”

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Sıyam, B. 7, Hds. 1654.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sıyam, B. 6, Hds. 2326.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 12, Hds. 2124-2125.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Savm, B. 1, Hds. 1690.

Taberânî, A.g.e., C. 1, Sh. 170, Hds. 106.

17) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 11, Hds. 17.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Sıyam, B. 2, Hds. 9.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sıyam, B. 17, Hds. 2138.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sıyam, B. 4, Hd. 2320.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Sıyam, Hds. 2.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Savm, B. 5, Hds. 1697.

———————————

18) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 19, Hds. 2827.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 15, Hds. 4169.

19) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 17, Hds. 224.

Taberanî, A.g.e., C. 1, Sh. 72, Hds. 14.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 546, Hds. 2570 (5264) – 2572 (5266). İbn Adiyy, Beyhakî ve İbn Abdi’l-Berr’den.

İmam-ı Azam Ebu Hanife, Müsned, Çev. Muhammed Selim Köse, İst. T.Y., Sh. 39, Hds. 30/1, 31/2. Abdullah İbn Mes’ud ve Ebu Hüreyre’den.

20) Bkz. Alak, 96/1.

———————————

21) Abdurrahman Cezîrî, Dört Mezhebe Göre İslâm Fıkhı, Çev. Mehmet Keskin, İst. 1989, C. 2, Sh. 781-782.

22) Abdurrahman Cezîrî, A.g.e., C. 2, Sh. 785.

———————————

23) Abdurrahman Cezîrî, A.g.e., C. 2, Sh. 785-786.

Not: Müneccimler (Astronomi bilginlerin) de, İslâm’a göre şahidliklerine itibar edilecek kişilerde aranan şartların bulunması esastır… Onların, mü’min müslüman müttaki ve adil olmaları gerekir… Çünkü fasıkların verdiği habere itibar edilmez… İyice araştırılması ve müttakiler tarafından doğrulanması gerekir…

Rabbimiz Allah şöyle buyurur:

“Ey iman edenler, eğer bir fasık, size bir haber getirirse, onu etraflıca araştırın. Yoksa cehalet sonucu, bir kavme kötülükte bulunursunuz da, sonra işledikerinize pişman olursunuz.” Hucurat,49/6.

İşgal altındaki İslâm topraklarında, rasathâneler ve orada görevli bulunanlar, egemen gayr-ı İslâmî otoritelerin emri altında çalıştıkları ve emir kulu oldukları unutulmamalıdır!…

Şafiî mezhebine göre, iki adil şahid hilâlı gördüklerini beyan ederlerse ve onların bu beyanı müneccimlerin hesabı ile çatışırsa, adil şahidlerin şahidlikleri tercih edilir… Bu konuda hesab uzmanları olan müneccimlerin hesablarına hiç itibar olunmaz!.. Dolayısıyla Ramazan ayının hilâlı veya Şevval ayının hilâlı mü’min müslüman, müttaki ve adil şahidler tarafından görülüp yetkili İslâmî merciler tarafından ilân edildiği takdirde, dünyanın neresinde olursa olsun haberi dünya müslümanlarının Ramazan orucuna başlaması veya bayram etmeleri vacib olur!..

———————————

24) Abdurrahman Cezîrî, A.g.e., C. 2, Sh. 786, vd.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzur, B. 15, Hds. 41.

Kitabu’t-Talak, B. 10, Hds. 16.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 58, Hds. 201-202.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’t-Talak, B. 8, Hds. 1193.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Talak, B. 14-15, Hds. 2209.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Talak, B. 14, Hds. 2040.

Sünen-i Neseî, Kitabu’t-Talak, B. 22, Hds. 3416-3418.

———————————

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Itk, B. 6, Hds. 12.

3) Ahzab, 33/5.

4) Kehf, 18/73.

———————————

5) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1977, C. 1, Sh. 475.

———————————

6) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 31, Hds. 78.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 59, Hds. 203-204.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 70, Hds. 2789.

Ayrıca bkz. En’âm, 6/160.

———————————

7) Ahmed Davudoğlu, A.g.e. C. 1, Sh. 481.

8) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 59, Hds. 205.

———————————

9) Bakara, 2/286.

———————————

10) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 57, Hds. 199-200.

———————————

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hds. 3175.

İmam Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed el-Vahidî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Dr. Necati Tetkik-Necdet Çağıl, Erzurum, T.Y., Sh. 95-96.

Abdulfettah el-Kadî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Doç. Dr. Salih Akdemir, Ank. 1986, Sh. 63-64.

11) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 50, Hbr. 67, B. 51, Hbr. 68.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hbr. 3173/2.

———————————

12) Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya-Kerim Aytekin, İst.1986, C. 2, Sh. 185-186.

Ayrıca bkz. İmam Kurtubî, el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1997, C. 4, Sh. 66-70.

Fahruddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir-Mefâtîhu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Vdğ. Ank. 1989, C. 6, Sh. 75-76.

———————————

13) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Mezalim ve’l-Gasb, B. 2, Hds. 2.

Kitabu’t-Tefsir, B. 16, Hds. 205.

Kitabu’l-Edeb, B. 60, Hds. 99.

Kitabu’t-Tevhid, B. 37, Hds. 140.

Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tevbe, B. 8, Hds. 52.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 13, Hds. 183.

———————————

14) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 60, Hds. 209.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 118, Hds. 5111.

———————————

15) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 118, Hds. 5112.

16) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 118, Hbr. 5110.

Not: Haberde geçen Yûnus, 10/94. âyetin devamında şöyle buyrulur:

“Andolsun, Rabbinden sana gerçek gelmiştir, şu hâlde kuşkuya kapılanlarda olma.”

———————————

17) Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 336, Hds. 247.

18) Nas, 114/1-6.

———————————

19) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Savm, B. 27, Hds. 41.

Kitabu’l-Vudû’, B. 25, Hds. 25 – B. 29, Hds. 29.

Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tahare, B. 3, Hds. 3-4.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Tahare, B. 51, Hds. 106.

Sünen-i Neseî, Kitabu’t-Tahare, B. 68, Hds. 84 – B. 94, Hds. 116.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Tahare, B. 6, Hds. 285.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’t-Tahare, B. 27, Hds. 699.

20) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Salat, B. 157-158, Hds. 905.

———————————

21) Ahmed Davudoğlu, A.g.e., C. 2, Sh. 283-284.

———————————

22) Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tahare, B. 6, Hds. 17.

Sünen- i Ebu Davud, Kitabu’t-Tahare, B. 65, Hds. 169.

Kitabu’s-Salat, B. 157-158, Hds. 906.

Sünen-i Neseî, Kitabu’t-Tahare, B. 111, Hds. 155.

23) “Mü’minler gerçekten felah bulmuştur.

Onlar, namazlarında hûşû içinde olanlardır.

Onlar, tümüyle boş şeylerden yüz çevirenlerdir.”

Mü’minun, 23/1-3

———————————

24) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hds. 3172.

İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1984, C. 3, Sh. 1051.

Not: İbn Hıbban, “Sahîh”inde, Ebu Ya’la el-Mavsilî’den, o da, Hennad’dan kendi senediyle aynı hadisi tahric etmiştir.

———————————

24) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 3, Hds. 3172.

İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1984, C. 3, Sh. 1051.

Not: İbn Hıbban, “Sahîh”inde, Ebu Ya’la el-Mavsilî’den, o da, Hennad’dan kendi senediyle aynı hadisi tahric etmiştir.

25) İsra, 17/65.

26) Nahl, 16/99.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Sulh, B. 5, Hds. 7.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Akdiye, B. 8, Hds. 17.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 2, Hds. 14.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 6, Hds. 4606.

2) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Akdiye, B. 8, Hds. 18.

———————————

3) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 6, Hds. 4606.

4) Seyyid Şerif Cürcânî, Kitabu’t-Ta’rîfât – Arabça-Türkçe Terimler Sözlüğü, Çev. Arif Erkan, İst. 1997, Sh. 47.

5) İbn Abidin, Reddü’l-Muhtar Ale’d-Dürrü’l-Muhtar, Çev. Ahmed Davudoğul, İst. 1982, C. 2, Sh. 409.

———————————

6) Elmalılı M. Hamdi Yazır, Alfabetik İslâm Hukuku ve Fıkıh Istılâhları Kâmusu, İst. 1997, C. 1, Sh. 197.

7) İmam Gazâlî, Halkın Kelâmî Tartışmalardan Korunması – İlcamu’l-Avam an İlmi’l-Kelâm, Çev. D. Sabit Ünal, İzmir, 1987, Sh. 77.

———————————

8) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 31, Hds. 79.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Kefâre, B. 21, Hds. 2136.

———————————

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 23, Hds. 3300.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, Hds. 6.

———————————

9) Ahmed Davudoğul, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 8, Sh. 418 (4864)

———————————

10) Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nuzûr, B. 4, Hds. 9-10.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 31, Hds. 76.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzur, B. 19, Hds. 3301.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, B. 9, Hds. 1576.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 42, Hds. 3833-3835.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Kefâre, B. 20, Hds. 2135.

11) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 19, Hds. 3293-3299.

Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nuzûr, B. 4, Hds. 11.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, B. 16, Hds. 1584.

Sünen-i Neseî, Kitabu’n-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 33, Hds. 3796.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Kefâre, B. 20, Hds. 2134.

———————————

12) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 28, Hds. 71.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 19, Hds. 3289.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, B. 1, Hds. 1564.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Kefâre, B. 16, Hds. 2126.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 27, Hds. 3786-3788.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, Hds. 8.

13) Sünen-i Ebu Davud Tercüme ve Şerhi, Hzr. Necati Yeniel – Hüseyin Kayapınar, İst. 1991, C. 12, Sh. 259.

———————————

14) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 19, Hds. 3290-3292.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’n-Nuzûr ve’l-Eyman, B. 1-Hds. 1562-1563.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Kefâre, B. 16, Hds. 2125.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Eyman ve’n-Nuzûr, B. 41, Hds. 2813-2832.

15)      Sahih-i Müslim, Kitabu’n-Nuzûr, B. 5, Hds. 13.

16) Mâide, 5/3.

———————————

17) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 33, Hbr. 38.

———————————

Kitabu’t-Tefsir, B. 101, Hbr. 128.

Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tefsir, Hbr. 3-5.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 6, Hbr. 3233-3234.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-İman, B. 18, Hbr. 4979.

İmam Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed el-Vahidî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Dr. Necati Tetik – Necdet Çağıl, Erzurum, T.Y., Sh. 198-199.

18) Bkz. Âl-i İmrân, 3/19.

19) Bkz. Âl-i İmrân, 3/85.

20) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cuma, B. 13, Hds. 43-45.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İtisam, B. 2, Hbr. 10,

Kitabu’l-Edeb, B. 70, Hbr. 123.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 7, Hds. 45.

Sünen-i Neseî, Kitabu Salatü’l-Iydeyn, B. 22, Hds. 1578.

Not: Neseî’de şu ziyade var:

“Her sonradan uydurulan bid’attır. Her bid’at, sapıklıktır. Her sapıklık da cehennemdedir.”

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 23, Hds. 212-213.

———————————

21) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 23, Hds. 208.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 1, Hds. 11.

22) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 23, No: 209.

———————————

23) En’âm, 6/159.

24) Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1997, C. 2, Sh. 58, Hds. 395.

İmam Kurtubî, El-Camiu Li-Ahkami’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1998, C. 7, Sh. 254.

25) Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst.1996, C. 3, Sh. 592.

Ayrıca bkz. İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa, Vdğ., İst. 1984, C. 6, Sh. 2879-2880.

———————————

26) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 7, Hds. 49.

27) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 7, Hds. 50.

———————————

28) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 53, Hds. 157-163.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Fedail, B. 9, Hds. 40.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 36- hDs. 4306.

———————————

29) İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Udğ. İst. T.Y., C. 1, Sh. 108-109, Hds. 7. Ahmed ve Bezzar’dan.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ., İst. 1996, C. 3, Sh. 257, Hds. 3356 (7790). Ahmed, Müsned, C. 4, Sh. 105’den.

30) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 23, Hbr. 223.

———————————

31) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 16, Hds. 2817.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddeme, B. 15, Hds. 210 ve 209.

———————————

32) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 20, Hds. 69.

Kitabu’l-İlm, B. 6, Hds. 5

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zekat, B. 64, Hds. 2544.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 15, Hds. 2813.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 7, Hds. 4609.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 14, Hds. 203-207.

Sünen-i Dârimî, Mukaddeme, B. 44, Hds. 518-520.

33) Nisâ, 4/85.

34) Âl-i İmrân, 3/104-105.

———————————

35) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 6, Hds. 43.

Sünen-i Ebû Davud, Kitabu’s-Sünnet, B. 6, Hds. 4607.

İmam Ebu Davud (rh.a.)’in rivayetinde şu ziyade var:

“Dinde sonradan çıkarılan işlerden sakının. Gerçekten her sonradan çıkarılan şey, bid’attır ve her bid’at sapıklıktır.”

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 16, Hds. 2815.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 16, Hds. 96.

Not: Ebu Davud’un rivayetindeki ziyade Dârimî’nin rivayetinde de vardır.

———————————

36) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu Salati’t-Teravih, B. 1, Hds. 2.

İmam Malik, Muvatta; Kitabu’s-Salatu Fi Ramazan, Hbr. 3.

———————————

37) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 39, Hbr. 440.

38) Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B, 20, Hbr. 160.

———————————

39) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İman, B. 13, Hds. 2765 ve 2764.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 65, Hds. 232 (Birinci Bölüm).

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tevhid, B. 32, Hds. 92.

Kitabu’l-Mardâ ve’t-Tıbb, B. 1, Hds. 3-4.

Sahih-i Müslim, Kitabu Sıfatu’l-Münafıkın, B. 14, Hds. 58-62.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Misal, B. 4, Hds. 3025.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 36, Hds. 2752.

———————————

2) Zeynu’d-Din Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Lâtifi’z-Zebidî, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Çev. Kâmil Miras, Ank. 1980, C. 12, Sh. 62-63.

———————————

3) Bkz. Mülk, 67/2.

4) İmam Kurtubî, El-Camiu Li-Ahkâmi’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1997, C. 2, Sh. 80-81.

5) Bakara, 2/155-157.

———————————

6) Fahruddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir – Mefâtihu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Vdğ. Ank. 1989, C. 4, Sh. 82-83.

———————————

7) İmam Kurtubî, A.g.e., C. 2, Sh. 400-401.

———————————

8) Bakara, 2/209.

———————————

9) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 13, Hds. 64.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 61, Hds. 2780.

———————————

10) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 31, Hds. 44.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenaiz, B. 8, Hds. 15.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 22-23, Hds. 3224.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 55, Hds. 1598.

11) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 4.

İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1984, C. 3, Sh. 635.

İmam Ahmed İbn Hanbel’den.

———————————

12) Âl-i İmrân, 3/185-186.

———————————

13) Bkz. Fecr, 89/27-30.

———————————

14) Bakara,a 2/214.

15) Bkz. Kaf, 50/16.

16) Bkz. Bakara, 2/257.

17) Bkz. Muhammed, 47/7. Âl-i İmrân, 3/52.

———————————

18) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 67, Hds. 87.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 40, Hds. 116-117.

19) Âl-i İmrân, 3/111.

———————————

20) Bkz. Lokman, 31/12.

21) Lokman, 31/13.

22) Lokman, 31/17.

23) Bkz. Tevbe, 9/111.

———————————

24) A’râf, 7/6.

———————————

25) Mü’minun, 23/115.

26) Ankebut, 29/1-3.

27) Kıyamet, 75/36.

28) Bkz. Mâide, 5/54, Fecr, 89/27-30. Beyyine, 98/7-8.

———————————

29) Muvahhid mü’minler, herhangi bir musibetin başlarına gelmesini arzu etmezler, fakat musibet ve belâ geldiği zaman da sabretmesini bilir ve becerirler… Şu hadisi tekrar hatırlatıyor ve unutulmamasını tavsiye ediyoruz!…

Abdullah İbn Evfa (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Ey insanlar,  düşmanla karşılaşmak (harb etmek) temennî etmeyiniz. Allah’dan afiyet isteyiniz. Fakat sizler, düşmanla karşılaştığınız zaman (savaşın bütün şiddetine karşı) sabrediniz. Ve biliniz ki cennet, muhakkak kılıçların gölgesi altındadır.”

Sahnih-i Buhârî, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 155, Hds. 228.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 6, Hds. 20.

30) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Marda ve’t-Tıbb, B. 1, Hds. 5.

———————————

31) Teğabûn, 64/11-12.

32) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 45,  Hds. 2509.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 23, Hds. 4023.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 67, Hds. 2786.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Mardâ ve’t-Tıbb, B. 3, (Bab başlığında).

———————————

33) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 23, Hds. 4031.

———————————

34) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 23, Hds. 4024.

———————————

35) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 14, Hds. 2428.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’z-Zekat, B. 28, Hds. 1645.

36) İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtsarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 291, Hds. 1923 (3603) Hakim’in Müstedrek’inden.

37) Aliyyü’l-Karî, Kırk Kudsî Hadis, Çev. Hasan Hüsnü Erdem, Ank. 1982, Sh. 23, Hds. 30. Hadis-i Hakim, sahih senedle, Beyhakî de, Şuabü’l-İman’da rivayet etmişlerdir.

———————————

38) Bkz. Talak, 65/2-3.

39) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 45, Hds. 2510.

———————————

40) Bkz. Kasas, 28/76-83.

41) Hacc, 22/41.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 5, Hds. 5.

Kitabu’l-İsti’zan, B. 9, Hds. 9.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 142, Hds. 63.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 14, Hds. 5194.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Et’ime, B. 1, Hds. 3253

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-İman, B. 12, Hds. 4967.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Et’ime, B. 43, Hds. 1916.

İmam Buharî, Edebü’l-Müfred, B. 466, Hds. 1013.

———————————

2) Bkz. Nisa, 4/59.

3) Bkz. Muhammed, 47/33.

4) Bkz. Ahzab, 33/36.

5) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 44, Hds. 2506.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 19, Hds. 4832.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Et’ime, B. 23, Hds. 2063.

———————————

6) Bkz. Hucurat, 49/10, Maide, 5/55-56, Tevbe, 9/71.

7) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Mezalim ve’l-Gasb, B. 4, Hds. 5.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 16, Hds. 62.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 53, Hds. 2356.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 40, Hds. 2756.

———————————

8) Bkz. Bakara, 2/193, Enfâ, 8/39.

9) A’raf, 7/50.

———————————

10) Sahih-i Buharî, Kitabu’l-Kader, B. 4, Hds. 12-13.

Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 181, Hds. 260.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 47, Hds. 178-179.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Siyer, B. 74, Hds. 2520.

11) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 22, Hds. 93-94.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 142, Hds. 5193.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 1, Hds. 2828.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 9, Hds. 68.

Kitabu’l-Edeb, B. 11, Hds. 3692.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 448, Hds. 980.

———————————

12) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 20, Hds. 2628.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst.1985, C. 5, Sh. 289, Hds. 3, Bezzar’dan.

13) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 11, Hds. 3694.

———————————

14) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 11, Hds. 3693.

———————————

15) İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’s-Selâm, Hbr. 6.

16) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Et’ime, B. 1, Hds. 3252.

———————————

17) Hucurât, 49/10.

18) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 144, Hds. 5197.

———————————

19) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 6, Hds. 2834.

20) Bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Daavat, B. 86, Hds. 3736.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’d-Dua, B. 10, Hds. 3861.

21) Haşr, 59/23.

22) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Mesacid, B. 26, Hds. 135-136.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Salat, B. 223, Hds. 297.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Vitr, B. 25, Hds. 151.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu İkametu’s-Salâ, B. 32, Hds. 924.

Sünen-i Neseî, Kitabu’s-Sehv, B. 81, Hds. 1337.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Salât, B. 88, Hds. 1354-1355.

———————————

23) Bkz. Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 219, Hds. 137.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı, Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 492, Hds. 2429 (4846). Beyhakî’nin Şibu’l-İman’dan. Hds. 2430 (4847). Deylemî’nin Müsnedü’l-Firdevs’inden.

24) İmam Suyutî, Ag.e., C. 1, Sh. 343, Hds. 710 (1228). Hakim’in Müstedrek’inden.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 5, Sh. 292, Hds. 11, Taberânî’den.

25) Bkz. Ahzab, 33/40.

26) Bkz. Enbiya, 22/107.

———————————

27) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 1, Hds. 1.

Kitabu’l-Enbiya, B. 1, Hds. 1.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cenne, B. 11, Hds. 28.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 447, Hds. 978.

Not: Bir Zirâ = 75-90 cm.’dir.

28) Bkz. Nahl, 16/120.

29) Bkz. Nisâ, 4/125.

30) Zariyât, 51/24-25.

———————————

31) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 2, Hds. 4.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Selâm, B. 3, Hds. 4.

32) Nur, 24/27.

33) Nur, 24/61.

34) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 10, Hds. 2840.

Benzer bir hadis için bkz. İmam Suyutî, A.g.e., C. 2, Sh. 272, Hds. 1882 (3504).

———————————

35) İmam Suyutî, A.g.e., C. 1, Sh. 185-186, Hds. 339 (594). Beyhakî, Şi’bu’l-İman’dan.

36) Ahzab, 33/44.

37) İbrahim, 14/23.

———————————

38) Sünen-i İbn Mace, Kitabu İkametu’s-Salâ, B. 174, Hds. 1334.

Kitabu’l-Et’ime, B. 1, Hds. 3251-3253.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Sıfatu’l-Kıyame, B. 15, Hds. 2603.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Salat, B. 156, Hds. 1468.

Kitabu’l-İsti’zan, B. 4, Hds. 2635.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 448, Hds. 981.

İmam Hafız el-Münzirî, A.g.e., C. 2, Sh. 37, Hds. 7, İmam Ahmed, İbn Ebu Dünya, İbn Hıbban ve Hakim’den.

———————————

39) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 143, Hds. 5195.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 2, Hds. 2829.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 12, Hds. 2643.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 450, Hds. 986.

40) Bkz. Necm, 53/1-4.

41) Nisâ, 4/86.

42) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 143, Hds. 5196.

———————————

43) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 150, Hds. 5208.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 15, Hds. 2848.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 450, Hds. 986.

Taberânî, A.g.e., C. 1, Sh, 349, Hds. 257.

44) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 5, Sh. 295, Hds. 18, Ahmed İbn Hanbel’den.

45) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 146, Hds. 5200.

İmam Buhârî, Edebu’l-Müfred, B. 464, Hds. 1010.

46) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 153, Hds. 5212.

———————————

47) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B, 11, Hds. 2841.

48) İmam Suyutî, A.g.e., C. 2, Sh. 493, Hds. 2431 (4848). Deylemî, Müsnedü’l-Firdevs’ten.

Not: İmam Zehebî, bu hadis için “Zayıftır” demiştir.

49) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 153, Hds. 5211.

———————————

50) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 153, Hds. 5212.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 31, Hds. 2874.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 15, Hds. 3703.

51) İmam Malik, Muvatta’, Kitabu Hüsnü’l-Hulk, Hds. 16.

52) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 31, Hds. 2872.

53) İmam Muhammed b. Muhammed b. Süleyman er-Rûdânî, Cemu’l-Fevaid – Büyük Hadis Külliyatı, Çev. Naim Erdoğan, İst. T.Y. C. 4, Sh. 224, Hds. 7725. Taberânî, Mu’cemu’l-Evsat’tan.

İmam Hafız el-Muazirî, A.g.e., C. 5, Sh. 304, Hds. 7. Bezzar’dan.

———————————

54) Ebu Musa (r.a.)’dan.

— Ya Rasulullah, müslümanların hangisi efdaldir? diye sordular.

Rasulullah (s.a.s.):

“Müslümanlar, dilinden ve elinden selâmette kalandır.” buyurdu.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 4, Hds. 4.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 14, Hds. 64.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 7, Hds. 41.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 17, Hds. 66.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 352, Hds. 263.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 3, Sh. 298, Hds. 3474 (8155)

Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 4, Sh. 270’den.

———————————

2) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 17, Hds.67.

3) Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Sılat, B. 88, Hds. 124.

Kitabu’l-Mezalim ve’l-Gasb, B. 5, Hds. 7.

Kitabu’l-Edeb, B. 36, Hds. 56.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 17, Hds. 65.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 18, Hds. 1993.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zekat, B. 67, Hds. 2550.

Abdullah İbnü’l-Mübarek, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, Çev. M. Adil Teymur, İst. 1992, Sh. 84, Hds. 350.

———————————

4) Hucurât, 49/10.

5) Enbiya, 21/92. Mü’minun, 23/52.

6) Âl-i İmrân, 3/103.

———————————

7) Bakara, 2/208.

8) Bkz. Zariyat, 51/56.

9) Zeyd b. Erkam (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu?

“Ben, sizde (yekvücud) bir şey bırakacağım ki, buna sarıldığınız takdirde, benden sonra asla dalalete düşmeyeceksiniz. İkisi de, birbirinden büyüktür? Gökten yere uzanan bir ip (ilâhî nizam) olan Allah’ın Kitabı ve yakınlarım, Ehl-i Beytim. Bu iki şey, (kıyamet günü) Havuz başında bana varıncaya kadar birbirinden asla ayrılmayacaklardır. Bunlar hakkında bana nasıl halef olacağınıza dikkat edin!”

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Menakıb, B. 90, Hds. 4038.

Taberânî, A.g.e., C. 1, Sh. 343-344, Hds. 252.

İmam Suyutî, A.g.e., C. 2, Sh, 78, Hds. 1446 (2631). Ahmed İbn Hanbel, El-Müsned, C. 3, Sh. 14, 17, 26, 59. C, 5, Sh. 182’den.

———————————

10) İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 331, Hds. 3570 (8453) Hakim’in Müstedrek’inden. Benzer bir hadis için bkz. Taberânî, A.g.e., C. 2, Sh. 323, Hds. 625.

———————————

11) Bkz. Nisâ, 4/59.

———————————

12) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 13, Hds. 58.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Ahkam, B. 4, Hds. 7.

Kitabu’l-Fiten, B. 2, Hds. 5.

13) İmam Ebu’l-Mu’în en-Nesefî, İslâm İnançları ve Mezhebler Arasındaki Görüş Farkları, Çev. Cemil Akpınar, Konya, T.Y. Sh. 179.

Aynı Eserin diğer tercümesi:

Bahru’l-Kelâm Fî Akaid-i Ehli’l-İslâm, Çev. İsmail Hakkı Uca – Mustafa Akdedeoğulları, Konya, T.Y. Sh. 100.

Laik ve Demokratik Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınladığı bir eserde, şöyle denilmektedir:

“İslâm’ın himayesi, ahkamın tenfizi hududun ikamesi, askerin techizi, öşürle zekatın toplanması ve emsali muamelat için ümmet üzerine Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İst. 1983. C. 1, Sh. 815. M.E.B. Devlet Kitapları.

———————————

14) Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Selâm, B. 21, Hds. 61-63.

———————————

15) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ, B. 10, Hds. 32.

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Mezalim ve’l-Gasb, B. 3, Hds. 3.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sılâ,B. 18, Hds. 1992.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 46, Hds. 4893.

———————————

16) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 62, Hds. 103 ve 102.

Kitabu’l-İsti’zan, B. 9, Hds. 10.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 8, Hds. 25-27.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 55, Hds. 4910-4912.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 21, Hds. 1997.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu Hüsnü’l-Hulk, Hds. 13-14.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 189, Hds. 393-399.

17) İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 189, Hds. 402.

———————————

18) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 6, Hds. 6.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 17, Hds. 71.

———————————

19) Fetih, 48/29.

20) Bkz. Âl-i İmrân, 3/104. Fussilet, 41/33.

21) Bk. Mâide, 5/2.

22) Bkz. Şura, 42/13.

———————————

22) Bkz. Şura, 42/13.

23) Bkz. Âl-i İmrân, 3/105.

24) Bkz. Hud, 11/112.

25) Bkz. Âl-i İmrân, 3/102.

26) Bkz. İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Kader, Hds. 3.

İbn Hişam, İslâm Tarihi – Siret-i İbn Hişam Tercemesi, Çev. Hasan Ege, İst. 1985, C. 4, Sh. 346.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst. T.Y. C. 1, Sh. 99, Hds. 6. Hakim, İbn Abbas (r.a.)’dan.

El-Hafız, Şihabu’d-Din Ahmed b. Ali İbnu Hacer el-Askalânî, Terğib ve Terhib, Çev. Abdulvehhab Öztürk, İst. 1982, Sh. 27, Hds. 16.

27) A’raf, 7/181.

———————————

28) En’âm, 6/153.

29) İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 189, Hds. 400.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 9, Hds. 31.

———————————

30) İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 189, Hds. 401.

31) Enfâl, 8/46.

———————————

32) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Salat, B. 46, Hds. 547.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-İmamet, B. 48, Hds. 847.

33) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 41, Hds. 4884.

34) İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 322-323, Hds. 3544 (8375).

Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 3, Sh. 487.

———————————

35) Bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 7, Hds. 2255.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 8, Hds. 3950.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Fiten, B. 1, Hds. 4253.

36) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 14, Hds. 59-60.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahrimu’d-Dem, B. 6, Hds. 4007-4010.

37) Haşr, 59/10.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 83, Hds. 158

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 12, Hds. 63.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 34, Hds. 4862.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 13, Hds. 3982-3983.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 65, Hds. 2784.

2) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, İst. 1980, c. 11 sh. 470.

———————————

3) İbn Hişam, İslâm Tarihi, Siret-i İbn Hişam Tercemesi, çev. Hasan Ege, İst. 1985, C. 2, Sh. 403-404.

İbn Kesir, El-Bidayeve’n-Nihaye-Büyük İslâm Tarihi, çev. Mehmet Keskin, İst. 1994, C. 3, Sh. 469-470.

———————————

4) İbn Hişam, A-g-e. C-3, Sh 139.

İbn Kesir, A.g.e. C. 4, Sh. 83.

———————————

5) Bkz. Mâide, 5/51. En’âm, 6/121.

———————————

6) Bkz- Tevbe, 9/28.

7) Tevbe, 9/3.

8) Kalem, 68/9.

9) Nisa, 4/61.

10) Müddessir, 74/49-51.

11) Kalem, 68/8.

———————————

12) Bkz. Sünen-i İbn Mace, Mukkaddime, B. 17, Hds. 223.

Sünen-i Tirmizî, Kitabul-ilm, B. 19, Hds. 2822.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 1, Hds. 3641.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 32, Hds.349.

———————————

13) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 26, Hds. 70.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Fedail, B. 6, Hds. 18.

———————————

14) Sahih-i Buhârî, Kitabu İstitabeti’l-Mürteddin, B. 4, Hd.. 11

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 37, Hds. 105.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 23, Hds. 4025.

———————————

15) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 43, Hds. 164.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Buyu, B. 72, Hds. 1330.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’t-Ticare, B. 36, Hds. 2224-2225

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Buyu ve’l-İcare, B. 52, Hds. 3452-3453.

16) Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Buyu, B. 10, Hds. 2544.

İmam Celaleddin es-Suyutî, Esbâb-u Vurûdu’l-Hadis- Hadisler ve Sebebleri, Çev. Dr. Necati Tetik – Abdurrahman Okçu, Erzumum, 1996, Sh. 133. Ebu Nuaym ve İbnü’n-Neccar’dan.

———————————

17) Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Terceme ve Şerhi, çev. İsmail Mutlu, İst. 1997, C. 2, Sh. 193, Hds. 511.

———————————

18) Haydar Hatipoğlu, Sünen-i İbn Mace Tercemesi ve Şerhi, İst. 1983, C.6, Sh. 215.

———————————

19) Fatır, 35/5.

20) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 41, Hds. 2030.

———————————

21) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân- B. 10, Hds. 3281.

22) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 43, Hds. 164.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Siyer, B. 77, Hds. 2523.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, çev. İsmail Mutlu, vdğ. İst. 1996, C. 3. Sh. 374, Hds. 3705 (8881)

Ebu Nuaym, Hilye’den.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’d-Diyet, B, 1, Hds. 13

Kitabu’l-Fiten, B. 7, Hds. 19-20.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 42, Hds. 161-163.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Hudud, B. 19, Hds. 2575-2577.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Hudud, B. 26, Hds. 1486.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahimimu’d-Dem, B. 26, Hds. 4084.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Siyer, B. 77, Hds. 2523.

———————————

2) Bakara, 2/193. Enfâl, 8/39.

3) Fahruddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir – Mefatihu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Udğ. Ank. 1989, C. 4, Sh. 435, Vd.

———————————

4) Sahih-i Buhâri, Kitabu’l-Cihad, B. 101, Hds. 155.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 8, Hds. 33-35.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Cihad, B. 1, Hds. 3076.

5) İmam Kurtubî, El-Camiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1997, C. 3, Sh. 15-16.

 

———————————

6) Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst.1996, C. 1, Sh. 459-460

———————————

7) Bkz. Mâide, 5/44-45 ve 47.

8) Bkz. Mülk, 67/1.

9) Bkz. Yusuf, 12/40 ve 67. En’âm, 6/57 ve 62.

10) Bkz. Kehf, 18/26.

11) Bkz. Kehf, 18/110.

12) Bkz. Zuhruf, 43/84.

13) Bkz. Naziat, 79/24.

———————————

14) Nisa, 4/93.

———————————

15) İmam Kurtubî, A.g.e. C. 5, Sh. 404.

———————————

17) Buruc, 85/4-10.

18) Bkz. Hucurât, 49/13.

19) Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1997, C. 2, Sh. 313, Hds. 615.

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 3, Sh. 237, Hds. 3313 (7603). Taberânî, Evsat’tan.

20) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’d-Diyet, B. 1, Hds. 2619.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Diyet, B. 7, Hds. 1414.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahrimu’d-Dem, B. 2, Hds. 3974-3977.

Taberâni, A.g.e., C. 2, Sh. 81, Hds. 415.

———————————

21) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Diyet, B. 8, Hds. 1419.

Taberânî, A.g.e. C. Sh. 62, Hds. 399.

22) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 36, Hds. 41.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 28, Hds. 116.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 4, Hds. 3939-3941.

Mukaddime, B. 9, Hds. 69.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahrimu’d-Dem, B. 27, Hds. 4088-4095.

23) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’an, B. 16, Hds. 3328.

24) Bkz. A’râf, 7/172.

25) Bkz. Hucurât, 49/15.

———————————

26) Yûnus, 10/62-64.

27) Bakara, 2/257.

28) Mâide, 5/55.

———————————

29) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 38, Hds. 89.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 16, Hds. 3989.

30) Bkz. Muhammed, 47/7.

31) Bkz. Fatiha, 1/5.

37 Bkz. Tevbe, 9/52.

33) İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 292, Hds. 3458 (8105). Ahmed İbn Hanbel, El-Müsned, C. Sh. 205’den.

———————————

34) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 5, Hds. 3219.

Sünen-i Neseî, Kitabu’l-Kaseme, B. 47, Hds. 4837.

35) Şuara, 26/227.

———————————

1) Sahih-i Buhârî, Ebvab’l-İ’tikaf Fî Aşri’l-Evahir, B. 8, Hds. 10.

Kitabu’l-Humus, B. 4, Hds. 10.

Kitabu Bed’i’l-Halk, B. 11, Hds. 88.

Kitabu’l-Edeb, B. 121, Hds. 242.

Sahih-i Müslim, Kitabu’s-Selâm, B. 9, Hd. 23-25.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’s-Siyam, B. 79, Hds. 2470.

Kitabu’l-Edeb, B. 89, Hds. 4994.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’s-Siyam, B. 65, Hds. 1779.

2) Bkz. Enbiya, 21/107.

3) Bkz. Tevbe, 9/128.

4) Cuma, 62/2. Âl-i İmrân, 3/164. A’râf, 7/157.

5) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 185, Hds. 233.

Kitabu’l-Enbiya, B. 5, Hds. 15.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 84, Hds. 327.

———————————

6) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 9, Sh. 586.

———————————

7) Haydar Hatipoğlu, Sünen-i İbn Mace Tercemesi ve Şerhi, İst. 1983, C. 5, Sh. 50-51.

———————————

8) “Peygamber, mü’minler için kendi nefislerinden daha evlâdır ve O’nun zevceleri de, onların anneleridir.” Ahzab, 33/6

Enes (r.a.)’dan.

———————————

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Hiç biriniz, ben ona, babasından da, evladından da, bütün insanlardan da sevgili olmadıkça (kemâliyle) iman etmiş olmaz.”

Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 7, Hds. 8.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 16, Hds. 70.

9) İmrân İbn Huseyn (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Ümmetimin hayırlısı, benim asrımdır. Sonra onlara yakın olanlardır. Sonra onlara yakın olanlardır.”

Sahih-i Buhârî, Kitabu Fedâili Ashabu’n-Nebî, Hds. 2.

Sahih-i Müslim, Kitabu Fedâilu’s-Sahabe, B. 52, Hds. 213-214.

———————————

10) Bakara, 2/35. A’râf, 7/19.

———————————

11) Tâhâ, 20/117-120.

12) A’râf, 7/20-23.

13) Tâhâ, 20/115.

———————————

14) A’râf, 7/25.

———————————

15) Enbiya, 21/35. Ankebut, 29/57.

16) A’râf, 7/27.

17) Bkz. Nas, 114/1-6.

———————————

18) Bkz. Bakara, 2/255. En’âm, 6/13. Hac, 22/75. Lokman, 31/28.

———————————

19) Bkz. Kaf, 50/16-21. İnfitar, 82/10-12.

20) Bkz. Zilzal, 99/4.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 86, Hds. 3573.

21) Bkz. Ahzab, 33/36. Nisâ, 4/65.

22) Bkz. İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Kader, Hds. 3.

———————————

23) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’r-Rada, B. 17, Hds. 1181.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 66, Hds. 2785.

24) Bakara, 2/285.

25) İsra, 17/36.

———————————

26) En’âm, 6/66-70.

———————————

27) İmam Kurtubî, El-Camiu Li Ahkâmi’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1998, C. 7, Sh. 50-52.

———————————

28) Fahruddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir-Mefatihu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Vdğ. Ank. 1990, C. 9, Sh. 491.

———————————

29) Nisâ, 4/138-140.

———————————

30) İmam Kurtubî, A.g.e., C. 5, Sh. 525.

31) İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa ve Dr. Bedrettin Çeniner, İst.1984, C. 5, Sh. 1964.

32) Mustafa Efe, Elfaz-ı Küfür, İnsanı Küfre Götüren Sözler, Ank. 1986, Sh. 45, Söz: 129.

———————————

33) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 76, Hds. 2952.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’l-Eşribe, B. 4, Hds. 2098.

İbn Kesir, A.g.e., C. 5, Sh. 1964.

———————————

34) Tevbe, 9/119.

35) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cihad, B. 170, Hds. 2787.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’s-Siyer, B. 41, Hds. 1657.

İbn Kesir, A.g.e. C. 5, Sh. 1875.

36) Aliyyu’l-Karî, Zayıf Hadisleri Öğrenme Metodu, Çev. Ahmed Serdaroğlu, İst. 1986, Sh. 32.

37) Hazret-i Emir Ali İbn Ebi Talib, Nehcü’l-Belaga, Çev. Abdulbaki Gülpınarlı, Kum/İran, 1989, Sh. 426.

———————————

36. BÖLÜM

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İman, B. 21, Hds. 23.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Eyman, B. 10, Hds. 38-40.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 133, Hds. 5157.

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Edeb, B. 44, Hds. 79.

Kitabu’l-Itk, B. 15, Hds. 28.

3) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Eyman, B. 10, Hds. 38.

===========

4) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 8, Sh. 263.

Geniş bilgi için bkz. İbn Kuteybe, el-Maarif-Nebîler ve Sahabîlerin Sireti, Çev. Hasan Ege, İst. T.Y. Sh. 175, Vd.

Ebu Nuaym el-Isfahanî, Hilyetü’l-Evliya – Sahabeden Günümüze Allah Dostları, Çev. Said Aykut, Vdğ. İst. 1995, C. 1, Sh. 311, Vd.

5) Sahih-i Buhârî, ve Tercemesi, çev. Mehmed Sofuoğlu, İst. 1987, C. 1, Sh. 185, Dipnot: 45.

Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Çev. Ahmed Naim, Ank. 1980, C. 1, Sh. 42.

=================

6) Bkz. Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Hacc, B. 19, Hds. 147.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Menasık, B. 84, Hds. 3074.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Menasık, B. 56, Hds. 1905.

==================

7) İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı, Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 2, Sh. 101, Hds. 1489 (2740) Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 5, Sh. 158’den.

İbn Kesir,  Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1986, C. 13, Sh. 7421.

8) Rum, 30/22. Ayrıca bkz. Fatır, 35/27-28.

====================

9) Âl-i İmrân, 3/189-194.

==============

10) İsrâ, 17/105-109.

=============

11) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 49, Hds. 3486.

İbn Kesir, A.g.e. C. 13, Sh. 7421.

==============

12) A’râf, 7/11-13.

==============

13) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 13, Hds. 53.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 7, Hds. 3948.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahrimu’d-Dem, B. 27, Hds. 4097.

===============

14) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 13, Hds. 54.

=================

15) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 13, Hds. 57.

Sünen-i Neseî, Kitabu Tahrimu’d-Dem, B 27, Hds. 4098.

16) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 7, Hds. 3949.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 121, Hds. 5119.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 187, Hds. 396.

17) Mustafa Çağrıcı, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İst. 1991, C. 3, Sh. 453, Asabiyet maddesi.

==================

18) Ahmed Davudoğlu, A.g.e., C. 9, Sh. 19.

============

19) İbn Abidin, Reddü’l-Muhtar Ale’d-Dürrü’l-Muhtar, Çev. Ahmed Davudoğlu, İst. 1983, C. 3, Sh. 435-436.

===============

20) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 121, Hds. 5121.

21) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 121, Hds. 5117.

İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 296, Hds. 3469 (8142). Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C.1, Sh. 393 ve 401’den.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm- Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst.1985, C. 4, Sh. 457, Hds. 2. İbn Hıbban’dan.

22) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 121, Hds. 5118.

================

23) Bkz. Âl-i İmrân, 3/110.

==============

24) İbn Hişam, İslâm Tarihi – Siret-i İbn Hişam Tercemesi, Çev. Hasan Ege, İst. 1985, C. 2, Sh. 257-260.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mtulu, İst. 1997, C. 2, Sh. 86-87, Hds. 421,

İmam Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed el-Vahidî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Dr. Necati Tetik – Necdet Çağıl, Erzurum, T.Y. Sh. 120-122.

Abdulfettah el-Kâdî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Doç. Dr. Salih Akdemir, Ank. 1986, Sh. 76-78.

================

25) Bkz. Tevbe, 9/128.

26) Âl-i İmrân, 3/159.

27) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 120, Hds. 5116.

İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 129, Hds. 3026 (6368). El-Bezzar’dan.

28) İmam Suyutî, A.g.e. C. 3, Sh. 340-341, Hds. 3601 (8534). İmam Ahmed İbn Hanbel, El-Müsned, C. 5, Sh. 128’den.

İbn Kesir, A.g.e., C. 5, Sh. 1964.

=================

29) Bkz. Fatır, 35/10.

30) Bkz. Münafikun, 63/8.

31) Bakara, 2/134 ve 141.

================

32) İbn Kesir, A.g.e., 13, Sh. 7422. İmam Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 4, Sh. 145 ve 158’den.

Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst. 1996, C. 7, Sh. 518.

33) İmam Suyutî, A.g.e., C. 3, Sh. 406, Hds. 3793 (9211). Taberânî, Kebir’den.

İbn Kesir, A.g.e., C. 13, Sh. 7421. Ebu Bekr el-Bezzar’dan.

===============

34) İbn Kesir, A.g.e., C. 13, Sh. 7422. Ahmed İbn Hanbel’den.

35) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 10, Hds. 34.

36) Hucurât, 49/10.

==================

37) Enfal, 8/62-64.

38) Enbiya, 21/92.

============

39) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 17, Hds. 225.

 

=================

37. BÖLÜM

 

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İ’tisam bi’l-Kitabi ve’s-Sünneti, B. 10, Hds. 42.

Kitabu’t-Tevhid, B. 29, Hds. 85.

Kitabu’l-Menakıb, B. 28, Hds. 141.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İmare, B. 53, Hds. 170-177.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 25, Hds. 2287.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 1, Hds. 7 ve 10

Kitabu’l-Fiten, B. 9, Hds. 3952.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Fiten, B. 1, Hds. 4252.

===============

2) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-tevhid, B. 29, Hds. 86.

Kitabu’l-İ’tisam, B. 10, Hds. 43.

Kitabu’l-Menakıb, B. 28, Hds. 142.

Kitabu’l-İlm, B. 14, Hds. 13.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İman, B. 71, Hds. 247.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 1, Hds. 6.

3) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İ’tisam, B. 10 (Bab başlığında)

4) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 25, Hds. 2287.

==================

5) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 9, Sh. 141.

=============

6) Tâhâ, 20/41-44.

===============

7) ¼aşiye, 88/21-22.

8) Âl-i İmrân, 3/159.

9) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 23, Hds. 4842.

Sahih-i Müslim, Mukaddime.

10) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 101, Hds. 152.

Sahih-i Müslim, Kitabu Fedailu’s-Sahabe, B. 4, Hds. 34.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 10, Hds. 3661.

11) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 23, Hds. 76.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 66, Hds. 2082.

================

12) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 65, Hds. 2081.

13) Bkz. Mâide, 5/8.

Ebu Hüreyre (r.a.)’dan.

Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:

“Sevdiğini azar azar sev, belki günün birinde sevmediğin kişi olur ve sevmediğine de azar azar buğz et, belki günün birinde sevdiğin kişi olur.”

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Birri ve’s-Sıla, B. 59, Hds. 2065.

14) Bkz. Ahzab, 33/36.

=================

15) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tefsir, B. 90, Hbr. 113.

Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tefsir, Hbr. 22.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Huruf ve Kıraat, B, 1, Hbr. 3974.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 5, Hbr. 3220.

İmam Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed el-Vahidî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Dr. Necati Tetik – Necdet Çağıl, Erzurum, T.Y. Sh. 179.

Abdulfettah el-Kadî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Doç. Dr. Salih Akdemir, Ank. 1986, Sh. 125.

====================

16) Nisâ, 46/4.

==================

17) Abdulfettah el-Kadî, A.g.e. Sh. 125-126.

İmam el-Vahidî, A.g.e., Sh. 179.

================

18) Sahih-i Buhârî, Kitabu’d-Diyet, Hds. 5.

==================

19) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 1, Hds. 3930.

=================

20) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 10, Hds. 3289.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Mesacid, B. 19, Hds. 802.

21) Tevbe, 9/18.

===========

22) Bkz. Fussilet, 41/33.

23) Bkz. Bakara, 2/193. Enfâl, 8/39.

===============

24) Bkz. Lokman, 31/13.

25) Bkz. Mâide, 5/2.

=================

26) Nahl, 16/36.

27) Bkz. Âl-i İmrân, 3/164.

===================

28) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 16, Hds. 2271.

Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 5, Sh. 218.

İbn Hişam, İslâm Tarihi-Siret-i İbn Hişam Tercemesi, Çev. Hasan Ege, İst. 1985, C. 4, Sh. 115.

Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst. 1996, C. 4, Sh. 109.

Ebu’l-Velid Muhammed el-Ezrakî, Kâbe ve Mekke Tarihi, Çev. Y. Vehbî Yavuz, İst. 19080, Sh. 116.

İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1984, C. 6, Sh. 3075.

====================

29) Taberî, A.g.e. C., 4, Sh. 109.

30) A’râf, 7/138-140.

======================

31) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’n-Nikâh, B. 4, Hds. 1853.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’r-Reda, B. 10, Hds. 1168. (Kısmen)

32) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’n-Nikâh, B. 39-40, Hds. 2140.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’s-Salat, B. 159, Hds. 1471.

=========================

33) Sünen-i Dârîmî, Kitabu’s-Salat, B, 159, Hds. 1472.

 

Mukaddime, B. 4, Hds. 17.

======================

 

38. BÖLÜM

 

 

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İ’tisam bi’l-Kitabi ve’s-Sünneti, B, 14, Hds. 50.

Kitabu’l-Enbiya, B. 52, Hds. 123.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İlm, B. 3, Hds. 6.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 17, Hds. 3994.

===========================

2) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1983, C. 10, Sh. 656-657.

==================

3) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İ’tisam, B. 14, Hds. 49.

4) Zeynuddin Ahmed b. Ahmed b. Abdillatifi’z-Zebidî, Sahih-i Buhârî, Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Çev. – Şerh: Kâmil Miras, Ank. 1980, C. 12, Sh. 409.

===============

5) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İman, B. 18, Hds. 2779.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Fiten, B. 17, Hds. 3992 (ilk cümle hariç)

İmam Suyutî, Camiu’s-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, Vdğ. İst. 1996, C. 3, Sh. 193, Hds. 3205 (7224) Hakim’in Müstedrek’inden.

6) Bkz. Âl-i İmrân, 3/110.

7) Bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 7, Hds. 2255.

Sünen-i İbn Tirmizî, Kitabu’l-Fiten, B. 8, Hds. 3950.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Fiten, B, 1, Hds. 4253.

=====================

8) Bkz. İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Kader, Hds. 3.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst. T.Y. C. 1, Sh. 99, Hds. 6. Hakim’den.

9) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İstizan ve’l-Adab, B. 7, Hds. 2835.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e., C. 5, Sh. 308, Hds. 15, Taberâni’den.

==================

10) Bkz. Nisa, 4/59.

11) Bkz. Ahzab, 33/36.

12) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Libas, B. 64, Hds. 108.

Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tahare, B. 16, Hds. 54.

================

13) Sahih-i Müslim, Kitabu’t-Tahare, B, 16, Hds. 55.

14) İmam Suyutî, A.g.e. C.1, Sh. 103, Hds. 158 (269). Tahavî’den.

15) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Libas, B. 67, Hds. 114.

Kitabu’l-Enbiya, B. 52, Hds. 129.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Libas ve Zine, B. 25, Hds. 80.

Sünen-i Neseî, Kitabu’z-Zine, B. 14, Hds. 5037-5042.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Libas, B. 32, Hds. 3621.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Libas, B. 20, Hds. 1805.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’t-Tereccül, B. 18, Hds. 4203.

==================

16) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 42-43, Hds. 3176.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 34, Hds. 1025.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Cenaiz, B. 35, Hds. 1545.

17) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 165, Hds. 5230.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’d, Dua, B. 2, Hds. 3836.

18) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Libas ve’z-Zine, B. 2, Hds. 27.

19) Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Libas ve’z-Zine, B. 2, Hbr. 12.

====================

20) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Libas ve’z-Zine, B. 2, Hbr. 12.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Eşribe, B. 32, Hds. 182-185.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Et’ime, B. 3, Hds. 3256-3258.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-Et’ime, B. 20, Hds. 1878.

İmam Malik, Muvatta’, Kitabu’l-Et’ime, B. 11, Hds. 20, B. 12, Hds. 2.

=====================

21) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Libas, B. 5, Hds. 4031.

İmam Suyutî, A.g.e. C. 3, Sh. 346, Hds. 3618 (8593). Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned, C. 2, Sh. 50’den.

22) Bkz. A’râf, 7/172.

23) Bkz. A’râf, 7/54.

===============

24) Fatiha, 1/5-7.

25) Nisâ, 4/69.

26) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 2, Hds. 3128-3129.

Et-Taberî, Taberî Tefsiri, İst. 1996, C.1, Sh. 91 (Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, Sh. 77).

==================

27) Bakara, 2/109.

28) Abdulfettah el-Kadî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Doç. Dr. Salih Akdemir, Ank. 1986, Sh. 15.

İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri, Çev. Dr. Bekir Karlığa – Dr. Bedrettin Çetiner, İst.1984, C. 2, Sh. 495.

29) Bkz. İbn Kesir, A.g.e. C. 2, Sh. 496.

İmam Kurtubî, el-Camiu Li – Ahkâmi’l-Kur’ân, Çev. M. Beşir Eryarsoy, İst. 1997, C. 2, Sh. 273-274.

==================

30) Âl-i İmrân, 3/100-101. Bu ayetlerin iniş sebebi için bkz. Abdulfettah el-Kadî, A.g.e. Sh. 77.

İmam el-Vahidî, Esbab-ı Nüzûl, Çev. Dr. Necati Tetik – Necdet Çağıl, Erzurum, T.Y. Sh. 120, vd.

31) Bakara, 2/217.

=================

32) Bakara, 2/120.

33) Abdulfettah el-Kadî, A.g.e. Sh. 19.

İmam el-Vahidî, A.g.e. Sh. 44.

34) İmam Kurtubî, A.g.e. C. 2, Sh. 302.

======================

35) İmam Kurtubî, A.g.e. C. 2, Sh. 301.

Ayrıca bkz. Fahruddin er-Râzî, Tefsir-i Kebir – Mefatihu’l-Gayb, Çev. Prof. Dr. Suat Yıldırım, Vdğ. Ank. 1988, C. 3, Sh. 405.

======================

36) Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Taberî Tefsiri, Çev. Hasan Karakaya – Kerim Aytekin, İst.1996, C. 1, Sh. 324.

37) Nisâ, 4/44-45.

39) Mâide, 5/51.

=======================

40) İmam Kurtubî, A.g.e. C. 6, Sh. 282.

41) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 32, Hds. 2484.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 19, Hds. 4833.

===================

42) İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e. C. 4, Sh. 459, Hds. 6. Taberânî’den.

İbn Kesir, A.g.e. C. 5, Sh. 2089.

43) Hadidi, 57/16.

44) Bakara, 2/135.

=====================

45) İmam el-Vahidî, A.g.e. Sh. 45.

46) Abdulfettah el-Kadî, A.g.e. Sh. 20.

İbn Kesir, A.g.e., C. 2, Sh. 576.

==============

47) Âl-i İmrân, 3/64.

==============

48) Tevbe, 9/31.

49) Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsiru’l-Kur’ân, B. 10, Hds. 3292.

İbn Kesir, A.g.e., C. 7, Sh. 3456.

et-Taberî, A.g.e., C. 4, Sh. 283.

==============

50) Necm, 53/29.

51) Mâide, 5/55.

52) Tevbe, 9/71.

===============

 

 

 

 

39. BÖLÜM

 

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 15, Hds. 33.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 40, Hds. 120.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 27, Hds. 2479.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 9, Hds. 4137.

İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 136, Hds. 276.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, Çev. Mehmed Emin İhsanoğlu, İst. 1993, C. 1, Sh. 36, Hds. 99.

İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm – Terğib ve Terhib, Çev. A. Muhtar Büyükçınar, İst. 1985, C. 4, Sh. 12, Hds. 6. Ebu Yâ’lâ’dan.

=============

2) Şuara, 26/88-89.

=============

3) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 1, Hds. 4100

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 22, Hds. 2443.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 36, Hds. 96.

4) Mâide, 5/87.

5) “Mü’minler, ancak Allah’a tevekkül etmelidirler.” İbrahim, 14/11.

6) “Biz, yalnızca Sana ibadet eder ve yalnızca Sen’den yardım dileriz.” Fatiha, 1/5.

=============

7) Hud, 11/6.

8) Cuma, 62/11.

9) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 14, Hds. 4165.

İmam Hafız el-Munzirî, A.g.e, C. 4, Sh. 16, Hds. 15. İbn Hıbban, “Sahih”den.

10) Mâide, 5/88.

==============

11) Bkz. En’âm, 6/32. Muhammed, 47/36. Hadid, 57/20.

12) “Artık namazı kılınca, yeryüzünde dağılın. Allah’ın fazlını isteyip arayın ve Allah’ı çokca zikredin. Umulur ki, felaha (kurtuluşa ve umduklarınıza) kavuşmuş olursunuz.” Cuma, 62/10.

=============

13) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 1, Hds. 4102.

İbn Hacer el-Askalânî, Buluğu’l-Meram Terceme ve Şerhi – Selâmet Yolları, Çev. Ahmed Davudoğlu, İst. T.Y. C. 4, Sh. 370, Hds. 1501/1270.

14) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 5, Hds. 9.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 38, Hds. 113-114.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 21, Hds. 2441.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 27, Hds. 4233.

15) Sahih-i Buhârî, Kitabu’r-Rikak, B. 5, Hds. 10.

Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekât, B. 38, Hds. 115.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 21, Hds. 2442.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 27, Hds. 4234.

==================

16) Bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 19, Hds. 2439.

17) Bkz. Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 30, Hds. 2482.

Sünen-i Dârimî, Kitabu’r-Rikak, B. 21, Hds. 2733.

18) Bkz. İmam Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 140, Hds. 299.

Aclunî, Keşfu’l-Hafa, C. 2, Sh. 320, Hds. 2833. Ahmed İbn Hanbel, el-Müsned’den.

19) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zekat, B. 43, Hds. 125.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 25, Hds. 2453.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C.1, Sh. 22, Hds. 40.

================

20) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 22, Hds. 2441.

Ahmed İbn Hambel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 41, Hds. 114.

===============

21) Sahih-i Buhârî, Kitabu’t-Tevhid, B. 50, Hds. 161.

Kitabu’l-Cuma, B. 28, Hds. 46.

Kitabu’l-Humus, B. 19, Hds. 52.

=================

22) Tevbe, 9/111.

23) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, Hds. 11.

===========

24) Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 22, Hds. 2449.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 9, Hds. 4141.

25) Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 14, Hds. 4164.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 22, Hds. 2447.

Ahmed İbn Hanbel, Kitabu’z-Zühd, C. 1, Sh. 38, Hds. 97.

================

26) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cihad ve’s-Siyer, B. 69, Hds. 100.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’z-Zühd, B. 8, Hds. 4136.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’z-Zühd, B. 29, Hds. 2481.

=============

27) M. Yûsuf Kandehlevî, Hayatu’s-Sahâbe, Çev. Ahmet Meylânî, Ank. 1990, C. 4, Sh. 612. (Hakim, el-Müstedrek, C. 1, Sh. 61’den)

Ebu Nuaym el-Isfahanî, Hilyetu’l-Evliya – Sahabeden Günümüze Allah Dostları, Çev. Said Aykut, Vdğ. İst. 1995, C. 1, Sh. 161.

==============

28) M. Yûsuf Kandehlevî, A.g.e. C. 4, Sh. 612. (Hakim, el-Müstedrek, C. 1, Sh. 63’den.)

29) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zikr, B. 18, Hds. 72.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Daavat, B. 72, Hds. 3717.

 

 

=============

 

40. BÖLÜM

 

 

1) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İlm, B. 39, Hds. 49-51.

Kitabu’l-Enbiya, B. 50, Hds. 128.

Kitabu’z-Zühd, ve’r-Rekaik, B. 16, Hds. 72.

Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 2, Hds. 1-3.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-İlm, B. 4, Hds. 3651.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 4, Hds. 30-37.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 8, Hds. 2796-2798.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 25, Hds. 237-244.

Taberânî, Mu’cemu’s-Sağir Terceme ve Şerhi, Çev. İsmail Mutlu, İst. 1996, C. 1, Sh. 104, Hds. 45.

Muhammed b. İdris eş-Şafiî, er-Risale, Çev. Prof.Dr. Abdulkadir Şener – Prof. Dr. İbrahim Çalışkan, Ank. 1996, Sh. 217, Md. 1091-1093.

İmam Suyutî, Mutevatir Hadisler, Çev. Mehmet Emin Akın, Ank. 1992, Sh. 25, Hds. 1.

Hadisin vurûd sebebi için bkz.

— İmam Muhammed b. Muhammed b. Süleyman er-Rûdânî, Cemu’l-Fevaid – Büyük Hadis Külliyatı, Çev. Naim Erdoğan, İst. T.Y. C.1, Sh. 71, Hds. 330. Taberânî, Mu’cemu’l-Evsat’tan.

Aliyyu’l-Karî, zayıf hadisleri öğrenme metodu, sh. 22.

=================

2) Bkz. Necm, 53/3-4

3) Hicr, 15/9.

=================

4) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Cenaiz, B. 33, Hds. 50.

Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 2, Hds. 4.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 4, Hds. 31.

5) Prof. Dr. Talat Koçyiğit, Hadis Terimleri Sözlüğü, Ank. 1992, Sh. 276.

====================

6) Prof. Dr. Talat Koçyiğit, Hadis Usûlü, Ank. 1997, Sh. 97.

Hadis Tarihi, Ank. 1997, Sh. 103.

7) Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Ank. 1980, C. 1, Sh. 282, 6. Baskı.

=================

8) Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1977, C. 1, Sh. 20.

9) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B, 4, Hds. 35.

Sünen-i Dârimî, Mukaddime, B. 25, Hds. 243.

===============

10) Sahih-i Müslim, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, B. 16, Hds. 72.

Muhammed b. İdris eş-Şafiî, A.g.e., Sh. 218, Md. 1094.

11) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 1.

Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 5, Hds. 38-41.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İlm, B. 9, Hds. 2799.

===============

12) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-Menakıb, B. 6, Hds. 18.

Muhammed b. İdris eş-Şafiî, A.g.e., Sh. 217, Md. 1090.

13) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 4, Hds. 7.

===============

14) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 3, Hds. 5.

15) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 88, Hds. 4992.

Abdullah İbn Mübarek, Kitabu’z-Zühd ve’r-Rekaik, Çev. M. Adil Teymur, İst. 1992, Sh. 93, Hds. 379 (Abdullah İbn Mes’ud’dan).

==============

16) Sahih-i Buhârî, Kitabu’l-İsti’zan, B. 13, Hds. 18.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Adab, B. 7, Hds. 33-37.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’l-İsti’zan ve’l-Adab, B. 3, Hds. 2830.

Sünen-i İbn Mace, Kitabu’l-Edeb, B. 7, Hds. 3706.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 138, Hds. 5180-5183.

İman Buhârî, Edebü’l-Müfred, B. 492, Hds. 1065.

================

17) Ahmed Davudoğlu, A.g.e., C. 9, Sh. 554.

18) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Edeb, B. 138, Hbr. 5184.

==========

19) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 4, Hbr. 7.

20) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 4, Hbr. 7.

==================

21) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 5.

22) Sahih-i Müslim, Mukaddime, B. 5.

23) Ahmed Davudoğlu, A.g.e. C.1, Sh. 39, Dipnot: 133.

==============

24) Aclunî, Keşfu’l-Hafa, C. 1, Sh. 85, No: 213.

Sadreddin Konevî, Kırk Hadis (Tasavvufî yorumlarıyla) Çev. Harun Ünal, İst. 1984, Sh. 105, No: 39.

25) Bkz. Sahih-i Buhârî, Kitabu’s-Salât, B. 55, Hds. 82-83.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Mesacid, B. 3, Hds. 22.

Sünen-i Ebu Davud, Kitabu’l-Cenaiz, B. 70-72, Hds. 3227.

26) Şihabuddin Mahmud el-Alusî, Ruhu’l-Meanî Fî Tefsiri’l-Kur’ânî Ve’s-Sebi’l-Mesanî, Beyrut, 1405/1985, C. 6, Sh. 127-128.

==============

27) Aliyyu’l-Karî, Zayıf Hadisleri Öğrenme Metodu, Çev. Ahmet Serdaroğlu, İst. 1986, Sh. 122.

Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 291, No: 2669.

Ayrıca bkz. İmam-ı Birgivî, Bid’at ve Mustehab Kabir Ziyareti, Çev. A. Muhammed Beşir, İst. 1997, Sh. 63-64

28) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 118.

Aclunî, Ag.e. C. 2, Sh. 262, No: 2532.

29) Bkz. Hazret-i Emir Ali b. Ebi Talib, Nehcü’l-Belâga, Çev. Abdulbakî Gölpınarlı, Kum/İran, 1989, Sh. 419.

30) Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 99, No: 1884 – 1885.

============

31) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 87

32) Aclunî, A.g.e. Sh. 195, No: 2256.

Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 104.

33) Aclunî, A.g.e. C. 1, Sh. 203, No: 614.

===============

34) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 43.

35) Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 99, No: 1886.

36) Aliyyu’l-Karî, A.g.e., Sh. 92.

37) Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 132, No: 2016.

==============

38) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 99.

Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 164, No: 2123.

39) Aclunî, A.g.e. C. 1, Sh. 458, No: 1500.

Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 70.

40) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 100.

Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 173, No: 2159.

================

41) Aliyyu’l-Karî, A.g.e., Sh. 82

42) Muhammed b. Ali eş-Şevkanî, El-Fevaidu’l-Mecmua Fi’l-Ehadisi Mevdua, Kahire, H. 1380/M. 1960, Sh. 286, No: 47.

43) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 85-86.

Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 87, No: 1835.

44) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 60-61.

==============

45) Aclunî, A.g.e. C. 1, Sh. 345-346, No: 1102.

46) Aliyyu’l-Karî, A.g.e. Sh. 110.

================

47) Aclunî, A.g.e. C. 2, Sh. 233, No: 2406.

48) Abdulkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Risalesi, Çev. Süleyman Uludağ, İst. 1991, Sh. 592, 3. Baskı.

===========

49) Abdulfettah Ebu Gudde, Mevzû Hadisler, Çev. Enbiya Yıldırım, İst. 1995, Sh. 132.

=============

50) M. Yaşar Kandemir, Mevzû Hadisler – Menşe’i, Tanıma Yolları, Tenkidi, Ank. 1975, Sh. 198.

51) Enfâl, 8/42.

=============

52) Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 13, Hds. 199.

Sünen-i Tirmizî, Kitabu’d-Daavat (Çeşitli Hadisler) B. 10, Hds. 3819.

Sahih-i Müslim, Kitabu’l-Kader, B. 3, Hds. 17.